Hormonoterapi kelimesi, tedavide hormon verildiğini çağrıştırsa da aslında meme kanserindeki hormonoterapi, östrojen hormonunun kanser hücrelerine bağlanmasını engelleyici yada östrojen üretimini azaltıcı tedavilerdir. Bu yüzden bu tedaviye “hormon blocking therapy” veya “antihormonal tedavi” de denmektedir.

Östrojen ve rogesteron reseptörü taşıyan meme kanseri hücreleri (ER-pozitif, PR-pozitif, meme kanserlerinin üçte ikisi) östrojen varlığında daha hızlı büyürler. Reseptör (alıcı, almaç), hücre zarı ya da hücrenin organellerinde bulunan, hormon, antijen, antikor vb moleküllerin bağlandığı proteinlerdir. Bir hücrede, hormonun bağlanacağı reseptör yoksa, hormonun o hücreye etkisi de yoktur (her anahtar her kilidi açmaz).

Hormonoterapi kemoterapi gibi sistemik bir tedavidir (vücuttaki tüm meme kanseri hücrelerini etkiler). Hormon reseptör pozitif (ER pozitif ve / veya PR pozitif) meme kanserlerine sahip kadınlar için önerilir, ancak tümörü hormon reseptörü negatif olan kadınlara (hem ER hem de PR negatif) faydası olmaz.

Meme kanserinde hormonoterapi, cerrahiden önce (neoadjuvan), cerrahiden sonra (adjuvan, 5 yıl boyunca) ve kanser nüks ve metastazlarında kullanılır.

Hormonoterapide Kullanılan İlaç Çeşitleri

• Östrojeni bloke edenler (Hem premenopazal hem de postmenapozal kullanılabilir)
  • Tamoksifen
  • Fulvestrant (Faslodex®)
• Östrojeni azaltanlar (Postmenapozal kullanılır)
  • Aromataz inhibitörleri
    • Letrozole (Femara ®)
    • Anastrazol (Arimidex ®)
    • Exemestane (Aromasin ®)
• Over ablasyonu ya da supresyonu
  • Ooforektomi
  • Luteinizing hormone- releasing hormon (LHRH) analogları (Goserelin (Zoladex ®)
  • Radyoterapi
• Nadir uygulanan hormonoterapiler
  • Megestrol acetate (Megace®), progesterone-benzeri bir ilaçtır
  • Androjenler (Erkek hormonları)

Tamoksifen: ER-pozitif meme kanserindeki östrojen reseptörüne karşı, östrojenle yarışarak etki eder. Yani hücrelerin östrojen kullanımını engeller.

Aromataz İnhibitörleri: Aromataz inhibitörleri, östrojen üretimini durduran ilaçlardır. Menopoz öncesi, çoğu östrojen overler (yumurtalıklar) tarafından yapılır. Ancak overleri menopozdan veya belirli tedavilerden dolayı çalışmayan kadınlar için, yağ dokusundaki bir enzim (aromataz adı verilir) tarafından az miktarda östrojen üretilir. Aromataz inhibitörleri, menopoza girmiş kadınlarda en faydalıdır, ancak over ablasyonla kombine edildiğinde premenopozal kadınlarda da kullanılabilir.

Over Ablasyonu ya da Supresyonu: Premenapozal kadınlarda (menopoz öncesi) östrojenlerin ana kaynağı olan overlerin çıkarılması (ooforektomi) veya çalışmasını durdurmak (over ablasyonu) hastayı başarılı bir şekilde erken menapoza sokar. Over ablasyonu çoğunlukla metastatik meme kanserini tedavi etmek için yapılır.

Bu amaçla en çok LHRH analogları kullanılır. Yumurtalıklar kapalı (laparoskopik) veya açık cerrahi ile alınabilir. Üçüncü yol ise overlere radyoterapi uygulanmasıdır. LHRH analoğu bırakılınca hasta menstürasyon tekrar başlar, son ikisinde ise kalıcı menapoz gelişir.

Meme Kanserinde Hormonoterapi Nasıl Uygulanır?

Meme kanserinde hormonoterapi, hormon reseptörü pozitif olanlara uygulanır (ER pozitif ve / veya PR pozitif).

Premenapozal Kadınlarda Meme Kanseri Hormonoterapisi

• Tamoksifen 5 yıl verilir
  • Hasta tedavi sırasında menapoza girmezse;
    • Tamoksifen 5 yıl daha
  • Hasta tedavi sırasında menapoza girerse;
    • Tamoksifen 5 yıl daha veya
    • Aromataz inhibitörü 5 yıl daha

 

• Tamoksifen + Over Süpresyonu
  • Meme kanseri nüks riski yüksek hastalarda
  • Evre II ve III ve kemoterapi endikasyonu da varsa

Postmenapozal Kadınlarda Meme Kanseri Hormonoterapisi

• Tamoksifen 10 yıl
• Aromataz inhibitörü 5 yıl
• Tamoksifen 5 yıl + Aromataz inhibitörü 5 yıl
• Tamoksifen 2-3 yıl + Aromataz inhibitörü 5 yıl

Meme Kansesinde Hedefe Yönelik Tedavi (Hedeflenmiş, Akıllı İlaçlar, Targeted Therapy, Anti-Her2/neu Antikor Tedavisi)

Hedefe yönelik ilaçlar, kanser hücreleri dahil hızla büyüyen tüm hücrelere saldıran kemoterapi ilaçlarından farklı çalışır. Hedefe yönelik ilaçlar, sadece kanser hücrelerine saldırır, kemoterapiye göre daha az yan etkilere sahiptirler.

HER2 pozitif meme kanseri için hedefli tedavi

Meme kanseri olan yaklaşık 5 kadından birinde kanser hücreleri, yüzeylerinde HER2 / neu (veya sadece HER2) olarak bilinen, kanseri büyüme teşvik edici bir proteine sahiptir (HER2; human epidermal growth factor receptor 2). HER2-pozitif meme kanserleri, daha agresif büyür ve yayılma eğilimindedir. Ancak bu proteini hedef alan bir takım ilaçlar geliştirilmiştir.

• Trastuzumab (Herceptin): Bu ilaç, bir monoklonal antikordur. Genellikle kemoterapi ile birlikte verilir, ancak tek başına da kullanılabilir. Trastuzumab hem erken hem de geç evre meme kanserinin tedavisinde kullanılabilir. Trastuzumab genellikle bir yıl verilir. İlerlemiş meme kanseri tedavisi, ilâç yararlı olduysa daha uzun süre verilir. İntravenöz uygulanır (IV, ven içine).
• Pertuzumab (Perjeta): Bu da bir monoklonal antikordur. Pertuzumab, trastuzumab veya kemoterapi ile beraber verilebilir. Hem erken evre meme kanserini hem de ilerlemiş meme kanseri tedavisinde kullanılır . İntravenöz uygulanır (IV, ven içine).
• Ado-trastuzumab emtansine (Kadcyla, TDM-1 olarak da bilinir): Bir kemoterapatik ilaca bağlı monoklonal antikordur. Halihazırda trastuzumab ve kemoterapi tedavisi gören kadınlarda ileri evre meme kanseri tedavisinde kullanılır. İntravenöz uygulanır (IV, ven içine).
• Lapatinib (Tykerb): Kinaz inhibitörü olan hedefli ilaçtır. Her gün hap olarak alınır. Lapatinib ilerlemiş göğüs kanserinin tedavisinde, çoğu zaman trastuzumab'ın çalışmadığı durumlarda kullanılır. Genellikle belirli kemoterapi veya hormon tedavisi ilaçlarıyla birlikte kullanılır.