CA 19-9 (GI) (Karbonhidrat Antijeni 19-9 (0-35 U/ml)

Özellikle pankreas kanserinin tanı ve takibinde faydalıdır.
Kolanjiokarsinom, pankreas kanseri ve kolon kanserinde yükselebilir.
CA 199-9 siroz, kolestaz ve pankreatitte de yükselebilir ancak 1000 U/ml nnin altındadır.
Karbonhidrat antijeni 19-9 (CA-19-9) aslında bir modifiye Lewis (a) kan grubu antijenidir. Toplumun %5-7 si Lewis negatif olduğu için bunlarda CA19-9 serumda ölçülemez ve kanser tanı ve takibinde işe yaramaz.
CA 19-9 kanser taraması yapacak kadar spesifik bir test değildir, yani tarama amaçlı kullanılmaz.
Bazan hayvan antijenine maruz kalanlarda (çevresel) oluşan anti-hayvan antikorları CA19-9 yüksekliğine sebep olabilir.

Pankreas kist sıvısında ölçülen karbonhidrat antijen 19-9 düzeyi, kistin malign-benign ayrımında işe yarar.
Benign pankreas kistleri inflamatuar kistler (psödokist) ve seröz kistlerdir (seröz kistadenom).
Pankreasın müsinöz kistleri premalign (müsinöz kistadenom) ya da maligndir (kastadenokarsinom, intrapapiller müsinöz neoplazi (IPMN)).
37 U/mL nin altındaki değerler seröz kistadenom ya da psödokist göstergesidir.
5 U/mL nin altındaki değerlerde Lewis negatif (nonsekretor) olabileceği için güvenilir değildir. Bu durmda serum CA 19-9 değerine de bakılır. Serum CA 19-9 değeri de düşükse Lewis (-) kabul edilir. Yani hasta kanserse bile CA 19-9 yükselmeyecektir.

Plevral effüzyonun maligniteya bağlı olup olmadığını gösterir.
Plevral effüzyon benign durumlarda (konjestif kalp yetmezliği, pnömoni, pulmoner emboli ve karaciğer sirozu gibi) ve malign durumlarda (akciğer, meme lenfoma kanserleri gibi) oluşabilir.
Sitoloji ile beraber tümör markerlarının bakılması tanıyı kolaylaştırır.
CA19-9 salgılayan kanserler (pankkreas, safra yolları (kolanjiokarsinom), kolorektal, mide, akciğer, over kanserleri) plevral sıvı da da CA19-9 yüksekliğine neden olurlar. CA19-9 salgılamayan kanserler (mezotelyoma, lösemi, lenfoma melanon) plevral effüzyona neden olduğunda plevra sıvısında CA 19-9 değeri düşük çıkar.

Asitlerin yaklaşık %7 si malign kökenlidir. Malign asit nedenleri şunlardır: Peritonitis karsinomatoza (%53), masif karaciğer metastazına bağlı portal hipertansiyon (%13), peritonitis karsinomatoza ve masif karaciğer metastazı beraber (%13), siroz zemininde gelişmiş hepatosellüler karsinom (HCC) (%7), lenfomaya bağlı şilöz asit (%7).
Peritonitis karsinomatozada asit içinde yüzen canlı kanser hücreleri olduğu için sitoloji en çok burada faydalıdır (%53). Ancak diğer asit yapan kanserler (%47) neredeyse her zaman negatif sitolojik sonuç verirler. CA 19-9 üreten kanserlere bağlı gelişen asit sıvısında CA 19-9 değeri yüksek çıkar. Nükslerin %70 inde henüz klinik olarak görüntülenemeden yükselir. CEA ile beraber değerlendirilmesi mide kanseri için sensitiviteyi artırır.

Kaynaklar

CA 19-9