Genel Cerrahi Nedir

Cerrahi Nedir?

Ameliyatla vücudu ve organları keserek, çıkararak veya değiştirerek hastalıkları, yaralanmaları ve deformiteleri tedavi eden tıptaki uzmanlık alanıdır. İnsan vücudunun tüm alanlarında tedavi sağlayan birçok cerrahi uzmanlığı bulunmaktadır.

GENEL Cerrahi Nedir, Nelerle İlgilenir?

Genel cerrahi oldukça geniş yelpazedeki birçok cerrahi hastalık için bilgi ve aşinalık gerektiren bir disiplindir. Halk arasındaki ismi hariciyedir. Hariciyenin ilgi alanı şunlardır

• Gastrointestinal Sistem
  • Özofagus
  • Mide
  • İnce barsak, kalın bağırsak
  • Safra kesesi ve safra yolları
  • Karaciğer
  • Pankreas
• Karın ve İçeriği
  • Fıtıklar dahil
• Meme, Cilt ve Yumuşak Doku
• Endokrin Sistem
  • Tiroit (guatr ve tiroit kanseri
  • Paratiroit
  • Böbrek üstü bezleri
  • Pankreas
• Cerrahi Yoğun Bakım
• Cerrahi Onkoloji
• Travma, Yanık ve Acil Cerrahi
• Vasküler Cerrahi
• Transplantasyon Cerrahisi
  • Karaciğer
  • Böbrek
  • Pankreas
  • Nadiren ince bağırsak.

Genel Cerrahi - Ameliyat Nasıl Yapılır?

Hastanenin ameliyat yapılan kısmına ameliyathane denir. Ameliyathanedeki, özel havalandırması ve ameliyat lambaları gibi gerekli ekipmanların olduğu büyük odalara ameliyat salonu denir.

Cerrahlar ve ameliyata giren diğer yardımcılar (cerrahi hemşiresi, cerrahi asistanı, cerrahi öğrencisi) ameliyattan önce her seferinde yıkanan ameliyathane forması giyerler, maske ve kep takarlar. Cerrahi ekip ameliyattan önce ellerini, bileklerini ve kollarını iyice yıkarlar (ameliyat sahasına mikropların girmesini önlemek için). Daha sonra steril bir ameliyat önlüğü giyer ile steril cerrahi eldiven (ince) takarlar.

Ameliyattan önca hastaya anestezi uygulanır. Genel anestezide hasta tamamen uyutulur ve solunum cihazına bağlanır. Regional (bölgesel) anestezide, ilgili sinirler uyuşturulur (örneğin spinal ve epidural anestezide, bel bölgesindeki omurilik çevresine ilaç verilerek belden aşağısı uyuşturulur. Yada sadece el-kol ya da ayak-bacak ta işlen yapılacaksa oraya giden sinir çevresine ilaç uygulanır (sisnir blokajı)). Lokal anestezi; biyopsi gibi küçük ameliyatlarda sadece ameliyat bölgesine ilaç (anestezik) enjekte edilir.

Anestezi sonrası hastanın ameliyat edilecek vücut bölgesi traş edilir, antiseptik bir solüsyon ile yıkanır ya da silinir. Cerrahi alanın etrafına, kesi (insizyon) yapılacak yer hariç steril büyük örtüler örtülür.

Cerrahi bölgeye ulaşmak için bir kesi yapılır (insizyon). Sırasıyla; cilt, ciltaltı yağ dokusu, kaslara ait zar tabakalar (fasya), kas tabakaları kesilir ya da aralanır. Karın ameliyatlarında en son karın zarı (periton) da kesilerek karın içine girilir. Kanamaları önlemek için kan damarları klemplenebilir (iple bağlanır) veya koterize edilebilir (yakılır). Ameliyat bölgesine ulaşınca bu bölgede rahat çalışmak için ekartör denen aletlerle insizyon-karın duvarı aralanır. Bazı cerrahilerde, ameliyat bölgesine ulaşmak için kemikler de kesilebilir; Örneğin beyin ameliyatı için kafatasını kesmek (kraniotomi), göğüs kafesini açmak için (göğüs cerrahisi) kaburgaları kesmek ya da çıkarmak, kalbe ulaşmak için iman tahtasını (sternum) kesmek (median sternotomi).

Ameliyat bölgesine (sorunlu bölgeye) ulaştıktan sonra çalışmalar farklılaşarak devam eder. Şöyle ki; her cerrahi hastalık için belirlenmiş bir ameliyat şekli ya da şekilleri vardır. Cerrah bilgi ve tecrübesine göre bunlardan standart olan birini ya da kendince en iyi seçeneği uygular. Örneğin akut apandisitte standart tedavi apendiksin çıkarılmasıdır (apendektomi) ve laparoskopik ya da açıkı cerrahi ile uygulanabilir. Yine tiroid hastalıklarında, tiroid bezinin bir lobu (lobektomi), büyük bir kısmı (subtotal-neartotal tiroidektomi) veya tamamı çıkarılabilir (total tiroidektomi). Yada obezite cerrrahisinde birçok ameliyat çeşidi bulunur.

Burada cerrahı diğer doktorlardan ayıran şey şudur. Cerrah tedavi ettiği hastalığı bilip hastalığın teşhisini koymakla kalamaz; hastanın ameliyatlık olup olmadığına - cerrahiden fayda görüp görmeyeceğine karar verir (endikasyon), hastayı ameliyata en uygun şartlarda hazırlar (acil?, elektif?, beslenme, sıvı tedavisi), uygun ameliyatı seçer, ameliyatı titiz bir biçimde uygular (anatomi bilgisi, cerrahi atlas-teknik bilgi, eğitim-tecrübe), ameliyat sonrası takip ve tedavisini yapar, çıkan komplikasyonları (sorunları) tedavi eder. Diğer bir değişle cerrah "ameliyat yapan doktordur" tanımlaması doğru olmakla beraber eksik bir tanımlamadır.

Genel Cerrahide Sık Kullanılan Kavramlar

Rezeksiyon (-ektomi)

Genel cerrahide genel olarak rezeksiyon cerrahisi uygulanır. Rezeksiyon bir organın tamamen veya kısmen çıkarılmasıdır. Latince organ isminin sonuna -ektomi eki getirilerek ifade edilir. Örneğin midenin çıkarılması gastrektomi (gaster: mide). Midenin tamamının çıkarılması: total gastrektomi. Midenin yarısının çıkarılması: hemigastrektomi. Midenin 3/4'ünün çıkarılması:subtotal gasterektomi.

Eksizyon

Bir yapı ya da tümörün çıkarılması. Örneğin lenf nodu eksizyonu, geniş tümör eksizyonu.

Anastomoz (-ostomi)

İçi boş organ ya da yapıların (damar, bağırsak, mide, mesane, üreter vb) birbirine ağızlaştırılarak devamlılığının sağlanması anlamına gelir. Bu tür iki organ ismi zikredildikten sonra -ostomi eki eklenerek ifade edilir. Örneğin mideye ince bağırsağın dikilmesi-ağızlaştırılması: gastrojejunostomi (gaster; mide, jejunum; ince bağırsağın ikinci kısmı).

Stoma, Ostomi (-ostomi)

Stoma ya da ostomi içi boş bir organın cilde ağızlaştırılmasını ifade eder. Böylece bu organın içeriği ciltten dışarıya akar (örneğin ince-kalın bağırsak).Latince içi boş organ isminin sonuna -ostomi eki getirilerek ifade edilir. Örneğin, kolostomi; kolonun cilde ağızlaştırılması, gaita gelir (kolon; kalın bağırsak). Jejunostomi; jejunumun cilde ağızlaştırılması İnce bağırsak içeriği gelir. Gastrostomi; midenin cilde ağızlaştırılmasıdır, hemen her zaman bir tüp üzerinden yapılır ve hastanın beslenmesin için (midesine gıda enjekte etmek için) kullanılır.

Ligasyon (Bağlama)

Ligasyon bağlamak demektir. Örneğin damar ligasyonu; damarın kanamayı engellemek için bağlanması. Tüp ligasyonu; yumurtalıktan (over) atılan yumurtayı uterusa (rahim) aktaran tüplerin (fallop) bağlanması. Böylece kişinin gebe kalması engellenir.

Greft

Kişinin kendisi ya da başkasından alınan doku parçası ya da organ bazan sentetiktirler (damar greftleri). Bu parça ya da organ sorunlu bölgeye aktarılır. Örneğin yanıkta vücudun başka yerinden alınan cilt greftinin yanıklı bölgeye aktarılması. Greftleme kozmetik cerrahide de sıkça kullanılır. Damarları değiştirmek, yamamak veya baypas (by pass) etmek için de damar greftleri kullanılır. Hastanın kendisinden alınabildiği gibi (örneğin bacaktaki safen ven, koldaki radial arter vb) sentetik olanları da vardır (fabrikasyon). Organ naklinde, vericiden alınan organ da greft olarak adlandırılır.

Protez

Hasarlı ya da eksik vöcut yapılarının yerine üretilen yapay malzemelerdir. Örneğin fıtık ameliyatlarında kullanılan sentetik yamalar, diz-kalça protezleri, göz protezi, kol-bacak protezleri, yapay kalp kapakları