Diyafram

Diyafram (diyafragma), solunumun ana kasıdır. Kubbe şeklinde, geniş bir kas grubudur.

Diyafram, solunum fonksiyonunun yanında, intra-abdominal basıncını arttırarak, öksürme, hapşırma, kusma, ağlama, dışkılama, idrar yapma ve doğumda yardımcı olur.

Diyaframda bulunan lakuna adı verilen terminal lenfatik kapillerler, periton boşluğundaki sıvıyı absorbe ederler. Periton sıvısı, diyaframın alt yüzündekindeki mezotel tabakasında bulunan stoma adı verilen küçük açıklıklardan lakunaya girer. Başka bir deyişle, lenfatik stomalar, mezotelin serbest yüzeyindeki lenfatik kapillerlerde bulunan küçük açıklıklarıdır.

Diyaframdaki Hiatuslar (Açıklıklar)

Diafragma karın boşluğunu göğüs boşluğundan ayırır. Karın ve toraks boşlukları arasında geçiş yapan birçok yapı, diafragmanın içinden veya kenarlarından geçer. Başka bir deyişle, diyaframda bu yapıların geçişine izin veren ve hiatus adı verilen birçok açıklık bulunur.

Diyafram Açıklıkları (Hiatus) ve İçinden Geçen Yapılar

• Özofageal Hiatus
  • Özofagus
  • Ön ve arka vagal trunkus
• İnferior Vena Kava Hiatusu
  • Vena cava inferior
  • Sağ Frenik Sinir
• Aortik Hiatus
  • Aort
  • Duktus Torasikus
  • Azigos Veni
  • Hemi-azigos Veni
• Foramen Morgagni (Sterno-Kostal Üçgen, Larrey Aralığı)
  • Sağ ve Sol Süperior Epigastrik Arter ve Ven
• Foramen Bochdalek (Lumbo-Kostal Üçgen, normalde yok veya kapalı)
• Diyaframdan Geçen Diğer Yapılar
  • Büyük ve küçük splanknik sinirler (sol krustan geçerler)
  • Hemi-azigos ven genellikle aortik hiatus'tan geçer, bazen sol krustan geçer.
  • Sağ ve Sol Sempatik Trunkus: Her iki tarafta da median arkuat ligamentin arkasından geçerler.
  • Sol Frenik Sinir: Sağ frenik sinir genellikle vena cava inferior’un sağında diyaframı geçer. Sol frenik sinir, sol ventrikül perikardının üzerinden geçer, diyaframı deler ve diyaframın alt yüzeyine dağılır.

Diyafram kası çizgili kas mı düz kas mıdır, istemli mi yoksa istemsiz mi çalışır?

Diyafram kası, muskulo membranöz (muskulotendinöz) bir yapıdadır. Orta kısımda membranöz (santral (central) tendon) ve kenarlarında çizgili kas (yani iskelet kası) vardır. Ancak, diyafram kası ve solunum normalde istemsiz (otomatik) olarak çalışır. Bazen istemli solunum da devreye girebilir. Örneğin konuşmak, şarkı söylemek, gülmek, derin nefes almak ve ıslık çalmak.

Diyafram Hernileri

Diyafram hernileri edinsel (sonradan oluşan) ya da konjenital (doğuştan) olabilir.

Edinsel Diyafram Hernileri

• Hiatal Herni (özofageal hiatus aracılığıyla)
  • Tip 1, Sliding Herni (Kayıcı tipte, gastroözofageal bileşke + mide kardiyumu torakstadır)
  • Tip 2, Rolling (Paraözofageal) Herni (Gastroözofageal bileşke normal pozisyondadır, mide fundusu torakstadır)
  • Tip 3, Mikst Tip, Sliding + Rolling Herni (hem Gastroözofageal bileşke hem de mide fundusu torakstadır)
  • Tip 4, Dev Hiatal Herniler: Gastroözofageal bileşke normal pozisyonunda, mide, kolon, omentum ve dalak torakstadır.
• Diafragma Rüptürü: Genellikle penetran yaralanma ile oluşur. Önceleri farkedilmeyen penetran yaralanma zaman içinde yavaş yavaş büyür. Aylar, yıllar sonra semptomlar ortaya çıkar.
• İatrojenik Diafragma Hernisi: Önceki karın ve toraks cerrahileri nedeniyle oluşur; örneğin özofajektomi, gastrektomi, nefrektomi, akciğer lobektomisi ve karaciğer rezeksiyonları.

Konjenital Diyafram Hernileri

İki tip konjenital diyafram hernisi vardır.

• Morgagni hernisi, sternumun hemen sağında ve arkasında oluşur (hatırlayın, inferior epigastrik arter ve ven sternokostal üçgenin içinden geçer).
• Bochdalek hernisi, diyaframın posteriorunda ve sol plöroperitoneal kanalın (diyafram) geç kapanması nedeniyle oluşur. Çoğunlukla soldadır (%85).

Diyafram Felci

Diyafram felci, nadir görülen bir durumdur ve tek taraflı veya çift taraflı olabilir. Diyafram felci nefes darlığına ve solunum işlevinin bozulmasına neden olabilir. Klinik belirtiler çift taraflı diyafram felcinde daha belirgin iken, tek taraflı diyafram felci genellikle asemptomatiktir.

Çoğu durumda etiyoloji bilinmemektedir (idiyopatik). Kalp cerrahisi, servikal spondiloz, pnömoni, herpes zoster nevriti veya mediastinal kompresif tümörlere bağlı frenik sinir hasarını takiben tek taraflı felç gelişimi nadir değildir. Bilateral felç genellikle motor nöron hastalığının (Guillain-Barré sendromu), miyopatilerin (polimiyozit, dermatopolimiyozit) ve kas distrofisinin bir parçasıdır.

Diyafram felcinden, genellikle PA akciğer grafisi ve klinik muayene ile şüphelenilir.

Tek taraflı vakalarda (unilateral diyafram felcinde) tedavi genellikle gereksizdir, ancak daha ciddi vakalarda gece pozitif basınçlı ventilasyon, diyafram kasını uyaran cihazlar ve diyafram plikasyonu gibi tedaviler düşünülmelidir.