Hepatit Çeşitleri

Hepatitleri şu şekilde sınıflayabiliriz

Hepatit, karaciğerin inflamasyonudur (karaciğer dokusunda iltihabi reaksiyon). Virüs, ilaç, alkol ve karaciğer yağlanmasına bağlı olarak gelişebilir. En sık görülen hepatit türü viral hepatitlerdir (en sıkta hepatit A, B, C).

Akut Viral Hepatitler

  • Hepatit A: (Hepatit A virüsü) Çok bulaşıcıdır. Fekal oral (gaita bulaşmış gıda ve su) ve yakın temasla bulaşır. Aşısı mevcuttur. Çocuk aşı takviminde rutin uygulanmaktadır. Orta şiddette ya da hafif hastalık yapar. Bazan hasta hepatit A geçirdiğini bile fark etmez. Hemen her zaman tamamen iyileşir, kronik hepatit ve karaciğer sirozuna neden olmaz
  • Hepatit B: (Hepatit B virüsü) Enfekte vücut sıvılarıyla bulaşır (kan, cinsel yolla, enjektör, berber, dişçi). Aşısı mevcuttur. Çocuk aşı takviminde rutin uygulanmaktadır. Hepatit B infeksiyonu %95 hastada kendiliğinden iyileşir. %5 hastada kronik infeksiyon gelişir. Kronik infeksiyonların %20 sinde karaciğer sirozu gelişir. Karaciğer sirozu gelişenlerin %10 unda karaciğer kanseri gelişir.
  • Hepatit C: (Hepatit C virüsü) Enfekte vücut sıvılarıyla bulaşır (kan, cinsel yolla, enjektör, berber, dişçi, dövme, piercing). Aşısı yoktur. %15-45 hastada infeksiyon kendiliğinden iyileşir. %60-80 hastada kronik HCV infeksiyonu gelişir. Yeni ilaçlarla hepatit C nin tedavi başarısı %95 e kadar yükselmiştir. Kronik HCV li hastalarda 20-30 yıl sonra siroz gelişebilir. Sirozluların da az bir kısmında karaciğer kanseri gelişir.
  • Hepatit D (Delta hepatit): (Hepatit D virüsü) Enfekte kan ile bulaşır. Hepatit B virüsü ile birlikte enfeksiyon yapar. (Hepatit B virüsü olmadan, hepatit D virüsü çoğalamaz). Aşısı yoktur. Hepatit D oldukça nadir görülür. Hepatit D, aynı hepatit B ve C gibi kan ve vücut sıvılarıyla bulaşır. Delta enfeksiyonu hepatit B hastalığını kötüleştirir, siroz riskini 2 – 3 kat arttırır.
  • Hepatit E: (Hepatit E virüsü) Gaita ile ağır derecede kirlenmiş sulardan bulaşır. Bu yüzden gelişmemiş bölgelerde ve sağlıksız ortamlarda sıktır. Aşısı yoktur. Hepatit E kronikleşmez. Sağlık koşullarının ve içme suyu kontrolünün kötü olduğu ülkelere seyahat eden yolcular risk altındadır.

Akut Hepatitin Klinik Çeşitleri

  • Anikterik Hepatit: Semptom vermeyebilir ya da hafif grip benzeri semptomlar olur, sarılık gelişmez.
  • Kolestatik Hepatit: Sarılık ve kaşıntı vardır, kanda ALP (alkalen fosfataz) değeri yükselir. Obstrüktif ikterden (tıkayıcı sarılık) ayırt etmesi zor olabilir.
  • Nüks Eden Hepatit (Recrudescent): Akut hepatitin seyri sırasında, karaciğer enzimleri düşer sonra tekrar yükselir (karaciğer enzimlerinde fluktuasyon yani dalgalanmalar görülür).
  • Fulminan Hepatit (Akut Karaciğer Yetmezliği): Diğer adları; fulminant hepatic failure, acute hepatic necrosis, fulminant hepatic necrosis ve fulminant hepatitis dir. Akut karaciğer hasarı; hepatik ensefalopati ve artmış INR (PT) ile karakterizedir. Karaciğer nakli yapılabilen bir merkezin yoğun bakımında tedavi edilmelidir. Etyolojisi: Asetaminofen (parasetamol), ilaç, idiosenkrazik ilaç reaksiyonu (aşırı ve beklenmedik reaksiyon), viral hepatitler, alkolik hepatit, otoimmun hepatit, Wilson hastalığı, iskemik hepatit, Budd-Chiari sendromu, venooklüzif hastalık, HELLP sendromu (gebelikte), karaciğer metastazı, hepatektomi, mantar zehirlenmesi, sepsis dir.
  • Bridging Necrosis (Köprüleşme Nekrozu): Köprüleşme nekrozu damarsal yapıları birbirine bağlayan nekroz demektir. Karaciğerde görülen köprüleşme nekrozu en çok, santral ven ile portal venülü birbirine bağlayan (konfluent) nekrozu tanımlar (central-portal bridging necrosis, santral-portal köprüleşme nekrozu). Karaciğerdeki köprüleşme nekrozu nadiren, santral-santral, portal-portal şeklinde de olabilir. Köprüleşme nekrozu, viral hepatit ve steatohepatitin ciddi formlarında görülür.

Kronik Hepatit

  • Kronik Persistan Hepatit: Genellikle 6 aydan uzun süren viral hepatitler için kullanılır. Karaciğer enzim yükseklikleri devam eder, hastada fazla semptom yoktur, karaciğer biyopsisinde ciddi fibrozis görülmez.
  • Kronik Aktif Hepatit: Ciddi bir hastalıktır. Sıklıkla (%70) karaciğer yetmezliği-siroza ilerler. Hepatitin yanında diğer etmenler de kronik aktif hepatite neden olabilir.

Toksik Hepatit

Alkol, ağrı kesiciler (parasetemol, aspirin, ibuprofen, naproxen), kolesterol ilaçları, bazı antibiyotikler (amoksisilin-klavulonat), fenitoin (epilepsi ilacı), azathioprine, ketokanazol (mantar ilacı), bitkisel gıda takviyeleri, mantar, endüstriyel kimyasallar (karbon tetraklorür, vinil klorür, herbisitler.

İskemik Hepatit

Karaciğerde perfüzyon (kanlanma) bozukluğu olan her durumda karaciğer hasarı gelişebilir.

Karaciğer perfüzyon bozukluğuna neden olan hastalıklar şunlardır: Şok, Budd-Chiari sendromu, hepatik sinüzoidal obstrüksiyon sendromu (veno-oklüzif hastalık), kalp yetmezliğine bağlı konjesyon.

Bazan iskemik hepatit şu tanımlamalarla eş anlamlı olarak da kullanılır; şok karaciğeri, hipoksik hepatit, hepatik enfarktüs. Sonuçta tüm bu klinik durumlarda şoka bağlı olsun ya da olmasın karaciğerde yaygın bir perfüzyon (kanlanma) bozukluğu vardır.

Alkolik Hepatit

Genellikle yılların alkoliklerinde görülmekle beraber bazan orta derecede alkol alanlarda da alkolik hepatit görülebilir. Bu hastalar alkolü bırakmalıdır. Aksi takdirde karaciğer yetmezliği-siroz gelişecektir. Hepatit C si olan kişi alkol kullandığında karaciğer sirozu riski daha da artar. Alkolün bazı ilaçlarla beraber alınması da (örneğin ağrı kesiciler (parasetamol) gibi) riski artırır. İlaç kullananlar alkollü içki içmemelidir.

Otoimmun Hepatit

Otoimmün hepatit, vücudun bağışıklık sisteminin kendi karaciğerine saldırmasıyla ortaya çıkan karaciğer inflamasyonudur (iltihabi reaksiyon). Otoimmün hepatitin kesin nedeni belirsizdir, ancak genetik ve çevresel faktörler suçlanır.

Tedavi edilmeyen otoimmün hepatit, karaciğerde fibrozise (siroz) ve sonuçta karaciğer yetmezliğine yol açabilir. Bununla birlikte, erken teşhis ve tedavi edildiğinde, otoimmün hepatit genellikle bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlarla kontrol edilebilir. Otoimmün hepatitin ilaç tedavisine cevap vermediğinde veya karaciğer hastalığı ilerlediğinde karaciğer nakli bir seçenek olabilir.

Otoimmun hepatit, hem çocuk hem de erişkinlerde görülen bir kronik hepatit şeklidir. İki tipi vardır.

  • Tip 1 Otoimmun Hepatit: Kanda hem antinükleer antikor (ANA) hem de anti smooth muscle antikor (ASMA) bulunur.
  • Tip 2 Otoimmun Hepatit: Kanda, anti-liver-kidney microsome-1 antibodies (ALKM-1) ve anti-liver cytosol antibody-1 (ALC-1) antikorları bulunur.

< Karaciğer Yağlanması (Tüm Makale)

Akut Karaciğer Yetmezliği >