Yazan: Prof. Dr. Ömer Rıdvan Tarhan
Resimler: Doç. Dr. Metin Ciriş, SDÜ Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı
Karaciğer Yağlanması
Karaciğer yağlanması (hepatosteatoz) hepatosit denen karaciğer hücrelerinde yağ (en çok trigliserit) birikimidir ve karaciğer hasarının en sık görülen yansımasıdır.
Karaciğer Yağlanması Nedir?
Karaciğer yağlanması (hepatosteatoz) hepatosit denen karaciğer hücrelerinde yağ (lipit, en çok trigliserit) birikimidir ve karaciğer hasarının en sık görülen yansımasıdır. Başlıca 3 durumda oluşur.
Alkol ve gebeliğe bağlı olmayan (basit) karaciğer yağlanması (Nonalcoholic hapatosteatosis)
Basit karaciğer yağlanması evreleri
Evre 1: Basit Karaciğer Yağlanması (steatoz)
Basit Karaciğer Yağlanması (hepatosteatoz). Hiç alkol almayan ya da az alkol alan insanların karaciğer dokusunda %5-10 dan daha fazla yağ bulunmasıdır. Karaciğer hücrelerinin (hepatosit) içinde hem makroveziküler (siyah oklar) hem de mikroveziküler lipit (trigliserit) birikintileri görülüyor (Doç. Dr. Metin Ciriş, SDÜ Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı).
Hiç alkol almayan ya da az alkol alan insanların karaciğer dokusunda %5-10 dan daha fazla yağ bulunmasıdır. Çoğu kişide hiçbir belirti ve bulguya ya da komplikasyona neden olmaz. Genellikle orta yaşlı, fazla kilolu ya da obezlerde görülür. Kolesterol yüksekliği ve diyabet eşlik eder. Basit karaciğer yağlanması genellikle zararsızdır. Genellikle hiçbir belirti vermez. Karaciğer enzimleri (AST, ALT) ılımlı olarak yükselmiştir ancak genellikle üst sınırın iki katını geçmez.
Evre 2: Non-Alkolik Steatohepatit (NASH)
Steatohepatit. Yağlanmış karaciğer hücresi (hepatosit) çevresinde lenfosit infiltrasyonu (kümelenmesi) (1000x büyütme) (Doç. Dr. Metin Ciriş, SDÜ Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı)
Basit karaciğer yağlanmalarının %2-5 i ilerleyerek steatohepatite dönüşür. Nonalkoliksteatohepatit, basit karaciğer yağlanmasının bir sonraki evresidir. Karaciğer hücrelerinin içindeki yağ birikintilerine inflamasyon (iltihabi reaksiyon) eklenmiştir. Karın sağ üst kadranda belli belirsiz bir ağrı, yorgunluk, halsizlik olabildiği gibi hiçbir belirti de olmayabilir. Hastaların %75 inde hepatomegali (karaciğer büyümesi) gelişir. Hastaların %20 sinde karaciğer sirozu gelişir.
Evre-3: Fibrozis (Karaciğer Fibrozu)
Karaciğer Fibrozisi (fibrozu): Karaciğer hücrelerinin arasında, kanın dolaştığı boşluk olan sinüzoidlerde bağ dokusu birikimi ( koyu mavi-mor alanlar). Buna perisinüzoidal fibrozis denir. Bağ dokusunu boyamak için Masson trikrom boyası kullanıldı. (400x büyütme) (Doç. Dr. Metin Ciriş, SDÜ Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı)NASH hastalarının bir kısmında inflamasyonun devam etmesi sonucu sağlam karaciğer dokusunda fibrozis (bağ dokusuna dönüşüm) gelişir. Ama hala karaciğer fonksiyonlarını yeterince görebilecek kadar sağlıklı doku vardır.
Evre 4: Siroz
En kötü evredir. Normal karaciğer dokusu gerekli fonksiyonu göremeyecek kadar azalmıştır. Karaciğer küçülür ve nodüller ortaya çıkar. Nedeni bilinmeyen (Kriptojenik) karaciğer sirozlarının yaklaşık %60 ının karaciğer yağlanmasından kaynaklandığı tahmin edilmektedir.
