Crohn Koliti

Crohn koliti, kolonunun Crohn hastalığıdır. Crohn koliti, granülomatöz kolit olarak da adlandırılır. Crohn koliti kadınlarda daha sık görülür.

Crohn koliti en sık, sigmoid kolonu etkiler ve rektum korunur (sağlıklıdır). Crohn koliti kolonun tamamını tutabilir ve fulminan kolit ya da toksik megakolona yol açabilir. Kolonla beraber ince bağırsak da hastalanabilir (ileocolitis) ve bu form, Crohn hastalığının en sık görülen çeşididir.

Crohn kolitinde (granülomatöz kolitte) tutulum transmuraldir, yani hastalık mukozadan serozaya kadar tüm bağırsak duvarını (tabakalarını) tutar.

Crohn Koliti ile Ülseratif Kolit Arasındaki Farklar

Aşağıda belirtilen özellikler sayesinde çoğunlukla Crohn koliti ile ülseratif kolit ayırd edilse de, %10-15 vakada kolondaki hastalık, ülseratif kolit ya da Crohn koliti olarak kategorize edilemez ve “indetermine kolit (indeterminate colitis)” tanımı kullanılır.

Crohn Kolitinin Kliniği, Belirti ve Bulguları

Diyare, karın orta ve alt kısmında kramp (kolik) şeklinde ağrı, halsizlik, kilo kaybı, ateş, rektal kanama, bulantı, kusma, anemi.

Hastada fulminan kolit ya da toksik megakolon gelişmişse, akut karın ve septik tablo ile de hastabaşvurabilir. Ekstraintestinal semptomlar da granülomatöz kolite eşlik edebilir (özellikle kas ve iskelet sistemini etkileyen).

Crohn kolitinde kolonik sinüsler, fistüller ve strüktürler, ülseratif kolitten daha sık görülür. Bununla birlikte, terminal ileitiste bu komplikasyonlar, Crohn kolitinden daha sık görülür.

Doğal olarak perianal komplikasyonlar, Crohn kolitinde (%46), terminal ileitis den (%25) daha sık görülür (fissür, fisstül, apse, ülser).

Anal fissürler derindir ve her açıda görülebilir. Oysa Crohn hastalığı olmayanlarda anal fissürler orta hattadır (büyük oranda posteriorda nadiren anteriorda).

Crohn hastalığına bağlı gelişen anal fistüller hem daha derin, hem iç ağızları daha proksimalde hemde daha komplekstirler (skrotum ve kalçaya uzanırlar). Bu nedenle, Crohn hastalığında görülen perianal komplikasyonların en zoru anal fistüllerdir. Fistüller apse yoksa ağrısızdır. Fistüller anal kript apsesinden çok, fissür ve ülserlerin derine penetre olmaları nedeniyle oluşur.

Crohn hastalığında rektovajinal fistüller de fissür ve ülserlerin penetrasyonu ile gelişir, genellikle asemptomatiktir (belirti vermez). Semptom yoksa cerrahi yapılmaz çünkü cerrahinin başarısı düşüktür.

Crohn Kolitinin Tanısı

Kolonoskopi

En önemli tetkiktir. Crohn kolitinde tutulum aralıklıdır (skip areas). En sık hastalanan kısımlar; transvers kolon > çekum > çıkan kolondur. Rektum en az tutulan bölümdür (%50). Hastalığın ağırlığına (evresine) göre kolonoskopide; aftöz ülser > yıldızımsı - yılansı ülser (ülserler fissürlerle birleşir) > arnavut kaldırımı (cobblestone) görülür. Biyopside granülom görülmesi Crohn için patognomoniktir ancak vakalrın ancak %20-40’ında tespit edilir.

Radyoloji

Tutulum aralıklıdır (skip areas), ülser, fissür ve fistüller görülebilir, daralma, striktür, psödodivertiküller görülebilir. Crohn koliti saptanan hastalara ince bağırsak pasaj grafisi ya da enteroklizis de yapılarak, ince bağırsakta da Crohn hastalığı olup olmadığı ortaya konmalıdır.

Crohn Kolitin Tedavisi

Crohn kolitinin tedavisi, Crohn hastalığının ince bağırsak tutulumundan farklı değildir. Crohn hastalığının küratif tedavisi yoktur.

Medikal Tedavi (İlaç Tedavisi)

• Antibiyotikler
• Aminosalisilatlar: Remisyona sokmada etkili, relapsı önlemede şüpheli
  • 4-ASA (Diğer Adlar; Aminosalisilik asit, para amino salisilik asit, PAS)
  • 5-ASA (Diğer Adlar: Mesalazin, mesalamin);
• Sülfasalazin (Diğer Adlar: Salisil azo sülfapiridin)
• Kortikosteroidler
• İmmünomodülatörler
  • Antimetabolitler (azothiopurine, 6 mercaptopurine, methotrexate)
  • Siklosporin
  • Infliximab (Remicade) (Fc kısmı insan, Fab kısmı murine, monoklonal anti TNF antikor)

Cerrahi Endikasyonları

• Agresif medikal tedaviye yanıtsızlık
• Medikal tedaviye bağlı komplikasyonlar: Özellikle steroide karşı gelişen yan etkiler; Cushing, katarakt, glokom, HT, patolojik kırık, aseptik nekroz
• Obstrüksiyon: Segmental kolektomi
• Perianal Apse: Drenaj uygulanır
• Perianal Fistül: Semptomatik değilse cerrahi yapılmaz
• Fulminan Kolit ya da Toksik Megakolon: Hastane yatışı, oral gıda kesilir, parenteral sıvı, medikal tedavi (antibiyotik + steroid) uygulanır. Hastada hızlıca iyileşme olmazsa, total abdominal kolektomi + uç ileostomi uygulanır.
• Malignite Şüphesi: Eskiden Crohn koliti (özellikle pankolit), ülseratif kolitle aynı oranda kanser riskinin artırır. 7 seneden uzun Crohn kolitinde, yıllık kolonoskopi takibi gerekir. Kolonoskopik biyopsilerde displazi tespit edildiğinde, total proktokolektomi gerekebilir. Ancak, ülseratif kolitteki gibi ileal poş + anal anastomoz uygulanmamalıdır. Çünkü ileriki dönemde poşta (terminal ileumda) Crohn gelişebilir ve buda komplikasyona yol açar (fistül (özellikle rektovajinal), apse, striktür, poş disfonksiyonu)

Crohn koliti nedeniyle gelişen perianal komplikasyonlarda cerrahi semptomatik rahatlama içindir, küratif tedavi planlanmaz. Ülseratif kolitten farklı olarak Crohn kolitinde genelle segmental tutulum görülür, bu yüzden rezeksiyon yapılacağı zaman sadece hasta kısmın çıkarılması yeterlidir.

Referanslar

1. Ch: Colon, Rectum, and Anus, Bullard MK, Rothenberger DA. Book: Schwartz’s Principles of Surgery, Eds: Brunicardi FC, (Andersen DK, Billiar TR, Dunn DL, Hunter JG, Pollock RE) Ed:8th, p:1055-1118.
2. Ch: Inflammatory Bowel Disease, Book: Shackelford’s Surgery of The Alimentary Tract, Eds:Zuidema GD (Condon RE), Ed:4th, Volume IV (Colon), p:53-71