Kolon, Rektum ve Anüs Hastalıklarının Belirtileri & Özgeçmiş ve Soygeçmişi

Kolon rektum ve anüs hastalıklarının tanısı iyi bir anamnez (şikayetleri (semptomlar), belirtiler (sign), hikayesi) ve fizik muayene ile başlar. Anamnez ve fizik muayeneye göre konan ön tanıyı kesinleştirmek ya da dışlamak için sonraki bölümlerde bahsedeceğimiz tetkikler istenir.

Rektal Kanama

Hastalığa göre rektal kanamanın tipi de değişir.

Anal Fissüre Bağlı Kanama

Anall fissür hastalığına genellikle kabızlık (sert gaita) eşlik eder ve gaita yapmak (dışkılama) ağrılıdır, gaita sonrası da şiddetli ağrı bir süre daha devam eder. Kanama fissür yüzeyinden kaynaklandığı için, sert gaita üzerinde ip gibi bir kan bulaşı görülür ve tuvalet kağıdına az miktarda kan bulaşır. Kanamanın miktarı fazla değildir ve gaitanın içine karışmış değildir. Fizik muayenede anal fissür görülür. Fissür kronikleşmiş ise dışarıda skin tag (inspeksiyon), içeride hipertrofik anal papilla tespit edilir (tuşe). Rektal tuşe muayeneye imkan vermeyecek derecede ağrılı olabilir (bu durumda tuşe yapılmamalıdır). Tuşe yapılabilirse, internal sfinkterde spazm hissedilir, fissür hattı palpe edilebilir, içeride hipertrofik anal papilla hissedilir.

Hemoroide Bağlı Kanama

İnternal hemoroidler ve internal hemoroidlerin ilerlemiş bir hali olan rektal mukozal prolapsusta, gaita yapma sırasında hemoroidler prolabe olarak (anüs dışına sarkarak) kanayabilirler. İnternal hemoroid kanamaları genellikle fışkırır tarzda ya da damlama şeklindedir. Hasta tuvalette oturduğu müddetçe kanama-damlama devam eder. Bu yüzden hemoroid kanamasının miktarı, anal fissürdekinden daha fazladır. Hatta bazen hastada derin anemilerin gelişmesine neden olabilir. Hemoroidlerde kanlanma bözukluğu ya da tromboz gelişmediği sürece kanama ağrısızdır. Evre 1-2 internal hemoroidler palpabl değildir. Oturma testinde prolabe hemoroidler, rektal mukozal prolapsus ve buradan olan kanamalar tespit edilebilir. Oturma testi basitçe şu şekilde uygulanabilir: Uygun büyüklükte bir çöp kovasına temiz bir çöp poşeti taktıktan sonra, hasta klozette oturuyormuş gibi birkaç dakika oturtulur, sonra hasta öne eğildiğinde anal bölge gözlemlenir. Oturma testi, rektal mukozal proplapsusun tanısında son derece önemli bir muayene yöntemidir.

Divertikülit Kanaması

Divertikül kanaması ağrısız, masif (bol miktarda) bir hematokezya şeklindedir (parlak kırmızı), çünkü divertikülozis en çok sol kolonu özellikle de sigmoid kolonu tutar (sağ kolon kaynaklı kanamalar bordo renklidir). Divertikül kanaması genellikle kendiliğinden durur, durmazsa müdahale edilmesi gerekir. Karın muayenesi genellikle normaldir. Rektal tuşede eldivene parlak kırmızı kan bulaşır. Hasta çok kanamış ise şok bulguları ortaya çıkar (hipotansiyon, taşikardi, soğuk-soluk cilt, anksiyete, şuur durumunda bozulma vb).

Mukus Sekresyonu

Villöz adenomlar ve villöz adenom zeminde gelişmiş kanserlerde mukuslu gaita görülebilir (hasta ya da doktor tarafından). Ülseratif kolit ataklarında, kanlı mukuslu gaita görülür.

Konstipasyon

Özellikle sol kolon ve sigmoid kolon kanserlerinde skiröz (konsantrik, bağırsağı çepeçevre sararak daraltan) tümörler görüldüğü için; kabızlık, gaita çapında incelme (kalem gibi), kolonik obstrüksiyon (tıkanıklık) görülebilir.

Karın Ağrısı

Kronik ağrılar genellikle periton irritasyonundan kaynaklanır ve inflamatuar hastalıklara bağlı olur. İntermittan ağrılar (aralıklı) kolon obstrüksiyonuna bağlı kolik ağrılar şeklinde ortaya çıkabilir.

Tenezm (Tenesmus, Gaita Yaptıktan Sonra Rektumun Boşalmadığı Hissi)

Tenezm genellikle ülseratif kolitte görülür. Rektum kanserlerinde ve shigella infeksiyonlarında da (dizanteri) görülebilir.

Abdominal Distansiyon (Karında Şişlik)

Kolonla ilgili gaz distansiyonları sigmoid volvulasa bağlı, kolon obstrüksiyonuna bağlı (örn kolon ca), kolonik psödoobstrüksiyona bağlı (Ogilvie sendromu) görülebilir.

Peritonitis karsinomatozaya bağlı gelişen malign asit, distansiyona neden olabilir.

Kitle

Zayıf hastalarda çekum kanseri palpe edilebilir (çekum ve sağ kolon kanserleri, sol kolon kanserinden nispeten daha büyüktürler). İleoçekal Crohn tutulumu, plastron apandisit ve sigmoid divertikülit bağlı gelişen inflamatuar kitleler palpe edilebilir.

Kolon, Rektum ve Anüs Hastalıklarında Özgeçmiş ve Soygeçmişi

• İleri yaşta kolon kanserinin de dahil olduğu birçok malignite daha sık görülür.
• Hastada veya yakınlarında polipozis koli sendromları sorgulanmalıdır
• Kalıtsal kolon kanserleri açısından sorgulama yapılmalıdır
• Ailede Ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı sorgulanmalıdır
• Önceki ameliyatlar sorgulanmalıdır (özellikle kolonla ilgili olanlar)