Divertikülizos Koli

Divertikülozis koli (kolon divertikülleri), kolonda pek çok divertikülün bulunmasıdır. Divertiküler hastalık, kolon divertiküllerinin belirti vermesidir (divertikülit, apse, fistül, perforasyon, obstrüksiyon, kanama) Kolon divertikülleri yalancı divertiküldür, yani sadece mukoza (ve muskularis mukoza) kolon duvarından dışarı fıtıklaşır (pörtler, pulsiyon divertikülüdürler). Divertikülozis koli, az lifli beslenmeye bağlı olarak Avrupa ve Amerika’da oldukça sıktır (50 yaşın üstünde kişilerin yarısında kolon divertikülü bulunur). Az lifli beslenme, gaita hacminin az olmasına neden olur. Bu yüzden gaitayı itebilmek için kolon içi basınç artar, kolon kasları hipertrofiye uğrar ve divertikül denen mukoza fıtıklaşmaları olur (fıtık zayıf bölgelerden gelişir. Buradaki zayıf bölge damarların kolon duvarına giriş-çıkış yaptıkları noktalardır, apendiks epiploikaların da yapıştığı bölgedir. Bu yüzden kolon divertikülleri apendiks epiploikaların içinde kalır ve çıplak gözle seçilemez).

Divertikülit

Divertikülozis kolisi olan bireylerin %10-25’inde divertikülit gelişir. Divertikülit denen hastalıkta, divertikülde mikro ya da makroperforasyon gelişmiştir ve peridivertiküler-perikolik infeksiyon vardır. Divertikülit genellikle sigmoid ve sol kolondaki divertikülozise bağlıdır.

Divertikülitte Hinchey Sınıflaması (Klasifikayonu, Classification)

• Evre 1a: Flegmon (inflamasyon)
• Evre 1b: Divertikülit + perikolik veya mezenterik apse
• Evre 2: Divertikülit + pelvik apse (apse pelviste sınırlandırılmış)
• Evre 3: Divertikülit + süpüratif peritonit (bağırsak lümeni ile ilişkisi olamayan peritonit)
• Evre 4: Divertikülit + fekal peritonit (bağırsak lümeni ile ilişkili peritonit)

Divertikülitin Belirtileri

Yukarıdaki Hinchey sınıflamasından da anlaşılacağı gibi, şikayetler sol alt kadranda ağrı, hassasiyet ve defanstan başlar, palpabl kitle (apse), tahta karın (peritonit) ve kolon obstrüksiyonu bulgularına kadar gider.

Divertikülitin Tanısı

Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografide (BT) divertikülozis görülür, kolon duvarı kalınlaşmıştır, hastalıklı divertikülün çevresindeki yağ dokuda kirlenme (heterojenite) görülür (Hinchey 1a). Divertikülitin safhaları ya da evrelerine göre yeni bulgular eklenir (Hinchey sınıflaması)

Divertikülitin Tedavisi

Sadece flegmon ve perikolik inflamasyonda (2 cm den küçük perikolik apseler dahil), 7-10 günlük antibiyotik tedavisi yeterlidir. Antibiyotik ile tedavi edilebilen ilk divertikülit atağından sonra cerrahi gerekmez, çünkü divertikülit %50-70 ihtimalle tekrar nüks etmez. İkinci divertikülit atağında ya da çok genç yaşta birinci ataktan sonra elektif sigmoid rezeksiyon + primer anastomoz en uygun yaklaşımdır. Perikolik 2 cm den büyük apse yada pelvik apse varsa, perkütan drenaj en uygun tedavidir. Drenaj sonrası tek aşamalı cerrahi yapılabilir (sigmoid rezeksiyon + primer anastomoz). Peritonitte laparotomi + Hartman prosedürü en uygun tedavidir, daha sonra kolostomi kapatılır (iki aşamalı tedavi).

Divertiküler Kanama

Kanama, peridivertiküler arteriolün erozyonu yüzünden damarın açılması (delinmesi) ile olur. Arteriel kanama masiftir. Divertiküler kanama ile anjiodisplaziye bağlı kanamayı birbirinden ayırmak zor olabilir. Kolonoskopi ile kanayan divertikül görülebilirse skleroterapi (adrenalin) uygulanabilir, ama kanamanın görülmesi zordur. Anjiografi ile kanamanın yeri hem tespit edilip hem de tedavi edilebilir (coil embolizasyon ile kanayan damar tıkanır).