Perianal ve Perirektal Apseleler (Anorektal Apseler)
Perianal ve peerirektal apselere, anorektal apseler de denir. Perianal apseler, anal kriptlere açılan anal gland kanallarının tıkanması nedeniyle (bakteri-gaita tıkacı), anal bezde oluşan infeksiyon (kriptoglandüler apse) sonrası ortaya çıkar. Perianal apseler, kendiliğinden ya da cerrahi olarak drene olduktan sonra fistüle yol açar. Yani perianal apse ve fistül, bir hastalığın iki ayrı safhası olarak kabul edebiliriz (apse= akut faz, fistül= kronik faz).
Anal glandlar internal sfinkter ile eksternal sfinkter arasında bulunurlar (intersfinkterik). Anal glandlar, anal kript denen derin çukurlara açılır. Her anal kript iki anal kolonun arasında yer alır (Morgagni kolonları).
Anal kriptin eş anlamlıları; Morgagni sinusu, Morgagni kripti, anal sinüs, rektal sinüstür. Anal kriptin ağzı dentat line hizasındadır. 8-10 anal kript glandı vardır. Perianal apse oluştuktan sonra çeşitli perirektal boşluk ve planlara yayılabilir. Her ne kadar “boşluk” dense de bu boşluklar yağ dokusu ile doludur.
Anüs ve Rektum Çevresindeki Boşluk ve Planlar
Perianal Boşluk
Çepeçevre anüsün etrafı, lateralde kalçadaki yağ dokusuna ilerler. Üst sınırı transvers septumdur.
İntersfinkterik Boşluk
İnternal ve eksternal sfinkter arasındaki alan, distalde perianal boşluğa uzanır, proksimalde rektum duvarı boyunca ilerler
İskiorektal Boşluk-Fossa
Anüsün lateral ve posteriorunda kalır, medial sınırı eksternal anal sfinkter, lateral sınırı ischium, üst sınırı levatör ani kası, alt sınırı transvers septumdur.
Deep Postanal Space
İki iskiorektal fossa, rektumun arkasında, anokoksigeal ligamanın üzerinde, levatör kasın altında birleşir. Buraya derin postanal boşluk denir.
Supralevator Boşluk
Levatör ani kasının üzerinde, rektumun her iki tarafındaki boşluktur, arkada birleşir.
Perianal - Perirektal Apse Sınıflaması
- Perianal Apse: En sık görülen apsedir. Anal verge kenarında şişlik ile kendini gösterir
- İntersfinkterik Apse: Tuşe ile palpe edilebilir, perianal ciltten fark edilmez.
- İskiorektal (İskioanal) Apse: İntersfinkterik alandaki infeksiyon eksternal sfinkteri delip, iskiorektal boşluğa yayılmıştır. Çok büyük hacimlere ulaşabilir, buna rağmen perineden görülemez.
- Supralevator (Pelvik) Apse: Çok nadirdir. İntersfinkterik ya da iskiorektal apsenin yukarı çıkması ile ya da Crohn hastalığında oluşur.
- At Nalı Apse (Abse): İki taraflı (rektum arkasından birleşmiş) iskiorektal apsedir.
Perianal, Perirektal Apse Belirtileri
Anal ya da rektal bölgede devamlı, ciddi ağrı vardır. Ateş ve halsizlik sıktır. Apse kendiliğinden drene olmaya başladıysa pürülan akıntı da görülür.
Perianal, Perirektal Apse Tanısı
Perianal apsede, perianal bölgede şişlik ve kızarıklık görülür ve palpe edilir. İntersfinkterik apseler, rektal tuşe ile palpe edilebilir (ağrılıdır). Daha kompleks vakalarda transrektal ultrasonografi, pelvik MR ve BT oldukça faydalıdır. Perianal, Perirektal (Anorektal) Apse (Abse) Tedavisi: Anorektal apselerin tedavisi drenajdır. Drenajdan sonra genellikle içeriye gazlı bez ucu bırakılır ama bırakılmasa da sorun olmadığı bazı çalışmalarda gösterilmiştir. Fistül zemininde gelişmiş anorektal apselerde aynı seansta fistülotomi önerilmez, apse tedavisi yapılıp o bölgedeki ödem ve inflamasyon geriledikten sonra fistülotomi yapılmalıdır. Fistül çevresinde sellülit varsa, diyabet, kapak hastalığı ve immunosupresyonu olanlarda antibiyotik önerilir.