Pruritus Ani (Anal Kaşıntı)

Pruitis ani (anal kaşıntı) toplumun %1-5’inde görülür, ancak bu oran daha yüksek olabilir çünkü bazı hastalar şikayetlerinden bahsetmezler. 40-60 yaş arası ve erkeklerde daha sıktır. Anal kaşıntının çoğunda altta yatan neden tam olarak anlaşılamaz (primer, idiopatik pruritis ani).

Primer (İdiyopatik) Pruritus Ani (Anal Kaşıntı)

muhtemelen perianal fekal kontaminasyon (anal bölgede dışkı bulaşığı kalması) ve sonuçta ortaya çıkan silme ve kaşınma sonucu travmaya nedeniyle ortaya çıkar. İdiyopatik anal prurituslu hastalarda istemsiz bir fekal kaçak olduğu düşünülür. Fekal kaçak (soiling, seepage), rektoanal inhibitör refleks anormalliği yüzünden internal anal sfinkterin kolayca gevşemesi ya da ara ara gereksiz yere gevşemesi (relaksasyonu) yüzünden oluşan sızıntıya bağlıdır.

Sekonder Pruritus Ani (Anal Kaşıntı)

Başka nedenler-hastalıklar yüzünden gelişen pruritis ani (anal kaşıntı) nadir görülse de oldukça uzun bir liste bulunur.

• Anorektal Hastalıklar: Fissür, fistül, hemoroid, proktit, anal siğil (kondilom), hidradenit, mukozal ve total rektal prolapsus, villöz adenom, kanser.
• Gıdalar: Kahve, domates, bira, kola, çay, yer fıstığı, süt ürünleri, turunçgiller, çikolata, üzüm.
• Allerji: Krem, fitil vb
• Anal Bölgeyi Tutan Cilt Hastalıkları: Psöryazis, egzema, lichen planus, lichen simplex,
• Bakteriyel İnfeksiyon: Anal sifiliz, corynebacterium minutissimum, impetigo, fronkül, karbünkül
• Mantar: Candida albicans
• Viral: Anal siğil (Condyloma acuminata)
• Parazit: Enterobius vermicularis (kıl kurdu), uyuz (sarcoptes scabei)
• Diyare: Sıvı gaitayı temizlemesi zordur. Bu yüzden inflamatuar bağırsak hastalıklarında sık karşılaşılr.
• Anal Kaçak (Anal Soiling, Anal Seepage): Cilt sürekli temiz tutulamaz. En çok anal fissür, fistül ve hemoroid ameliyatının komplikasyonu olarak gelişir. Hasta sürekli kilotunda kirlenme görür (hafif kaçırma olur).
• Diyabet: Özellikle kontrolsüz diyabet. Ayrıca diyabetlilerde anal kandidiasis daha sık görülür (mantar infeksiyonu).
• Eşcinsellerde: Gay bowel syndrome: Herpes simplex, molluscum contagiosum, shigellosis, camoylobacter, cryptosporidium, chlamidia, amebiasis, giardiasis, enterobius vermicularis, candidiasis, tüberküloz, strongyleideus, salmonella, yersinia, uyuz, sifiliz, viral hepatit, anal kondilom (siğil). Sfinkter yetmezliği (nöropati) de kaçırmaya neden olur.

Pruritis Aninin (Anal Kaşıntı) Tanısı

Hastanın şikayetleri dinlenir, muayene edilir ve anoskopi yapılır. Bunlara göre ilave laboratuvar testleri ya da kolonoskopi istenir.

Pruritis Aninin (Anal Kaşıntı) Tedavisi

Anal kaşıntıya neden olan bir hastalık bulunursa buna yönelik tedavi yapılır. İdiyopatik Pruritis Ani (Anal Kaşıntı) düşünülenlerde tedavi: Anal hijyen artırılır.
Bunun için anal bölge nemli kalmamalı, temiz tutulmalıdır. Temizlik yapılırken kaliteli tuvalet kağıdı kullanılmalı, aşırı silmemelidir. Daha da iyisi yıkamak ve sürtmeden kurulamak, ılık-soğuk saç kurutma makinesi kullanmaktır.

• Nemliliğe sebep olacak dar giysiler giyilmemeli, pamuklu iç çamaşır tercih edilmelidir.
• Anal cildi korumak yani ciltte bir bariyer oluşturmak için çinko oksit’li kremler kullanılabilir (Çinko oksit %15 pomad).
• Ciddi kaşıntılarda hidrokortizolu kremler kullanılabilir (Kortos krem, Hipokort forte krem-pomad %1).
• Gece, kaşıntısı artan hastalara antihistaminik (örneğin difenhidramin) verilebilir.
• Topikal düşük doz kapsaisinin kullanıldığı bir çalışmada (%0,006), %70 hastada kaşıntının azaldığı görülmüştür. Bu çalışmada pomad hastane eczanesinde özel olarak hazırlanmıştır. Piyasadaki pomadlar bu şekilde bir kullanıma uygun değildir.
• Kaşıntıya neden olduğu düşünülen gıdalar kısıtlanabilir (Kahve, domates, bira, kola, çay, yer fıstığı, süt ürünleri, turunçgiller, çikolata, üzüm).
• Gaita kaçağı tespit edilmişse (fecal soiling, soilage, seepage) diyete lif eklenir gerekirse antidiyareik ilaçlar kullanılır.
• Cerrahi: Radial anal cilt katlantıları (skin creases, ridges) oluşmuşsa ve temizliğe engel oluyorsa, bu katlantılar yüzeyel olarak çıkarılabilir. Hasta yukarıdaki tedavi (anal hijyen) ile rahatlamışsa, cilt katlantılarının çıkarılması gereksizdir.