Mastalji (Meme Ağrısı)
Mastalji, meme dokusundan kaynaklanan ağrıdır. Memede ağrı şikayetiyle doktora başvuran bazı hastaların meme ağrılarına sebep olabilecek açık bir neden (kist, enflamasyon, kanser) tespit edilebilirken kimi hastalarda herhangi bir sebep saptanamayabilir.
Sigara kullanımı, kafein ve stres, meme ağrısına neden olabilir. Meme ağrıları kişinin günlük yaşantısını olumsuz etkileyip yaşam kalitesini düşürebilir.
Ciddi memede ağrı (mastalji) şikayetleri bulunan hastaların yarısına yakınında cinsel yaşam olumsuz etkilenmektedir. Yine bazı hastaların fiziksel, sosyal, aile-iş aktivitelerinin önemli ölçülerde engellendiği tespit edilmiştir.
Mastalji (Meme Ağrısı) Tipleri
İki grupta incelenebilir. Bunlar; dönemsel mastalji (cyclic, siklik), dönemsel olmayan mastaljidir (noncyclic, siklik olmayan).
Dönemsel Mastalji (Cyclic Mastalgia): Doğurganlık çağındaki kadınların sıklıkla karşılaştıkları bir rahatsızlıktır. Adet döneminden 5-7 gün önce başlayıp, ortalama 1-4 gün sürer. Genellikle memede hassasiyet, yoğunluk, ağırlık hissi de ağrıya eşlik eder ve meme ağrısı sıklıkla üst kol iç yüzüne yayılır. Ağrı çoğu zaman menstrüasyon sonrası son bulur.
Dönemsel Olmayan Mastalji (Non Cyclic Mastalgia): Adet döneminin bir etkisi söz konusu değildir. Rastgele bir zamanlarda ortaya çıkar, 40 yaşından sonra ve menopoz dönemindeki kadınlarda daha sık görülür. Genellikle memede yanma, çekilme, sızlama, zonklama şeklinde tarif edilir.
Dönemsel olmayan meme ağrısına hamilelik, mastit (meme infeksiyonu), travma, makrokistler, benign (iyi huylu) tümörler veya kanser neden olabilir. Bu sebeple bu yaştaki bireylerin doktora başvurması önemlidir.
Mastaljinin Tanı ve Tedavisi
Teşhis için ağrıların menstrüasyon dönemiyle ilişkisi, ne kadar sürdüğü ve son bulduğu, günlük yaşamda sıkıntı oluşturup oluşturmadığı sorgulanır. Fizik muayene sonrasında da 40 yaş altındaki kadınlara meme ultrasonu, 40 yaş üzerindeki kadınlara ise mamografi ve meme ultrasonu yapılır.
Meme ağrısı olan hastaların yaşına uygun görüntüleme tetkikleri yapıldıktan sonra meme ağrılarının bir kitle veya enfeksiyona bağlı olmadığı saptanınca hastaların çoğunda bir rahatlama ve ağrılarında azalma veya geçme görülür. Bu sebeple elde edilen tetkiklerin hasta ile en net şekilde paylaşılması önem taşır. Mastaljide hasta psikolojisi önemlidir.
Tetkiklerde meme ağrılarının nedeni herhangi bir apse veya enfeksiyon ya da başka bir patoloji ise tedavi nedene yönelik yapılır. Ağrı menstrüasyon dönemiyle ilişkili ve ciddi şikayetlere yol açmıyorsa tedavi gerekmez.
Göğüs üstüne sıcak ya da soğuk kompres uygulamak, sıkı destek sağlayan bedene uygun sutyen takmak, egzersiz ve uyuma sırasında sporcu sutyeni takmak, yemeklerdeki yağ oranını azaltmak, kafein alımını sınırlandırmak veya kesmek, ağrı kesici kullanmak meme ağrısını azaltmakta faydalı olabilir.
Mastaljide İlaç Tedavisi: Meme ağrısı rahatsız edici bir boyutta ise ve yukarıdaki önlemler ağrıyı kesmediyse ilaç tedavisi uygulanır. Mastaljide ilaç tedavisi iki basamaklıdır
- Birinci Basamak Tedavi
- Asetaminofen (parasetamol 3-4x1) ve/veya NSAİD’ler (nonsteroid antiinflamatuar örneğin ibuprofen, diklofenak 2x1) kullanılabilir.
- Topikal NSAİD’ler (jel veya pomad)
- Ağrı kesici patch (flaster, Voltaren flaster %1)
- İkinci Basamak Tedavi: 6 aylık 1. Basamak tedavisi işe yaramadıysa
- Tamoksifen tablet günlük 10 veya 20 mg (Nolvadex 10-20 mg tablet)
- Danazol günlük 200 mg (Danasin 50-100-200 mg tablet)
Altta yatan neden iyi ya da kötü huylu bir tümörse buna yönelik cerrahi veya onkolojik tedavi planlanır. Meme kanserlerinin çok az bir kısmında meme ağrısı belirtisi görüldüğü de unutulmamalıdır (inflamatuar meme kanserleri ağrılıdır).