Meme kanserinde kemoterapi ilaçları sadece memedeki değil tüm vücuttaki meme kanseri hücrelerini öldürmek için kullanılır. Bu yüzden bu ilaçlara sitotoksik ilaçlar da denir (hücreleri öldüren). İntranvenöz ya da oral (tablet) olanları vardır.

• Adjuvan Kemoterapi (cerrahiden sonra): Meme cerrahisinden sonra uygulanır. Geride kalan ya da vücuda yayılmış ve görüntüleme tektşkleri ile bile tespit edilememiş kanser hücrelerini yok etmek için kullanılır. Nüks ve metastaz oluşumunu önler.

 

• Neoadjuvan Kemoterai (Cerrahiden Önce): Meme cerrahisinden önce uygulanır. Neoadjuvan kemoterapi özellikle lokal ileri meme kanserlerinde (büyük) uygulanır. Tümörün küçülmesini sağlar ve cerrahiyi kolaylaştırır. Kullanılan kemoterapatikler tümörün küçülmesini sağlamazsa, başka kemoterapatiklere geçilir.

Kemoterapi Nasıl Uygulanır

Kemoterapi ilaçları intravenöz olarak uygulanır. Bazıları dakikalar içinde bazıları daha uzun sürede verilir (infüzyon). Hastane ortamında, kemoterapi kliniklerinde uygulanır. Kemoterapi, ilaçların yan etkileri nedeniyle vücuda zaman kazandırmak için, 1-3 haftalık döngülerle (aralarla) verilir. Kemoterapi, her döngünün ilk gününde başlar, bazı ilaçlar döngünün ilk gününde verilir, bazı ilaçlar üst üste birkaç gün verilir. Adjuvan ve neoadjuvan kemoterapi, kullanılan ilaçlara bağlı olarak genellikle 3-6 ay boyunca verilir. Tedavi ileri meme kanseri için daha uzun sürebilir ve tedavinin süresi ne kadar iyi çalıştığına ve hangi yan etkileri yaptığına bağlıdır.

Adjuvan Kemoterapide Kullanılan İlaçlar

• Anthracycline’ler; doxorubicin (Adriamycin®) ve epirubicin (Ellence®)
• Taxane’la; paclitaxel (Taxol®) ve docetaxel (Taxotere®)
• 5-fluorouracil (5-FU)
• Cyclophosphamide (Cytoxan®)
• Carboplatin (Paraplatin®)

Neoadjuvan Kemoterapide Kullanılan İlaçlar (İleri Evre Meme Kanseri)

• Docetaxel
• Paclitaxel
• Platinum ajanları (cisplatin, carboplatin)
• Vinorelbine (Navelbine®)
• Capecitabine (Xeloda®)
• Liposomal doxorubicin (Doxil®)
• Gemcitabine (Gemzar®)
• Mitoxantrone (Novantrone®)
• Ixabepilone (Ixempra®)
• Albumin-bound paclitaxel (nab-paclitaxel or Abraxane®)
• Eribulin (Halaven®)

Meme Kanserinde Kemoterapinin Yan Etkileri

Meme kanserinde kemoterapinin yan etkileri, verilen ilaçların türüne, dozuna ve tedavinin süresine bağlıdır. Kemoterapi bittikten sonra bu yan etkiler genellikle kaybolur.

• Saç dökülmesi ve tırnak değişiklikleri
• Ağız yaraları
• İştah kaybı veya iştah artışı
• Mide bulantısı ve kusma
• Kemik iliği supresyonu (kan oluşturan hücreler)
• Enfeksiyon olasılıklarının artması (düşük beyaz kan hücresi sayılarından)
• Kolay morarma veya kanama (düşük kan trombosit sayımlarından)
• Yorgunluk (düşük kırmızı kan hücresi sayımlarından ve diğer nedenlerden)
• İshal
• Periferik Nöropati (Sinir Hasarı):
  • Özellikle ellerde ve ayaklarda hissizlik, ağrı, yanma veya karıncalanma hissi, soğuk veya sıcaklığa duyarlılık veya güçsüzlük gibi belirtileri vardır. Kemoterapi ilaçlarının, beyin ve omurilik dışındaki sinirlere zarar vermesinden kaynaklanır. Çoğunlukla, tedavi kesilince nöropati düzelir. (Taxane’lar (dosetaksel ve paclitaxel), platin ajanlar (karboplatin, cisplatin), vinorelbin, eribulin ve iksabepil ), vinorelbine, eribulin, and ixabepilone)
• El Ayak Sendromu:
  • Avuç içi ve ayak tabanlarında tahriş, uyuşma, karıncalanma, kızarıklık, şişme, ağrı, bül (kabarcıklar), soyulama hatta yaralar. İlaç kesilir veya doz azaltılır. (Kapesitabin ve lipozomal doksorubisin)
• Kemo Beyin:
  • Meme kanseri kemoterapisi gören birçok kadın, Mental (zihinsel) işleyişde hafif bir düşüş bildirir. Konsantrasyon ve hafıza ile ilgili bazı sorunlar olabilir, bunlar uzun sürebilir. Birçok kadın bunu kemoya bağlamış olsa da, tedavisinin bir parçası olarak kemo almayan kadınlarda görülmüştür. Çoğu kadın tedaviden sonra normale dener (belirtiler birkaç yıl sürebilir).
• Yorgunluk, Uyku Sorunları ve Depresyon:
  • Yorgunluk, kemoterapi alan kadınlar için sıklıkla karşılaşılan bir sorundur. Bu birkaç yıla kadar sürebilir. Uyku sorunları, tedavi edilebilirler. Bazen kadınlar depresyona girerler, ki bu durum danışmanlık ve / veya ilaçlarla düzeltilebilir.
• Kalp hasarı:
  • Doksorubisin, epirubisin ve diğer bazı kemoterapi ilaçları kalıcı kalp hasarına (kardiyomiyopati) neden olabilir. İlaç uzun süre veya yüksek dozlarda kullanıldığında risk en yüksek seviyededir. Kalp fonksiyonu düşmeye başlarsa, bu ilaçlarla tedavi durdurulur.
• Adet Değişiklikleri ve Doğurganlık Sorunları:
  • Erken menopoz (adetlerin bitmesi) ve infertilite (hamile kalmamak), kalıcı olabilir. Kemoterapi sırasında menstürasyonlar (adet) durmuş olsa dahi, hamile kalabilirsiniz. Kemoterapi sırasında hamile kalmanız, doğum kusurlarına yol açabilir. Hormon reseptörü pozitif meme kanseri olan kadınlar için hormonal doğum kontrolü (doğum kontrol hapları) iyi bir fikir değildir. Kemoterapiyi bitiren kadınlar güvenli bir şekilde çocuk sahibi olabilirler, ancak tedavi sırasında hamile kalmak güvenli değildir. Eğer meme kanseri olduğunuzda hamileyseniz, yine de tedavi edilebilirsiniz. Bazı kemoterapi ilaçları gebeliğin son 2 trimesterinde güvenli bir şekilde alınabilir. (Bkz. "Gebelikte meme kanseri tedavisi.")
• Artmış Lösemi Riski: Nadiren bazı kemoterapi ilaçları, miyelodisplastik sendrom (kemik iliği hastalığı) ya da akut miyeloid lösemiye (hayatı tehdit eden beyaz kan hücrelerinin kanseri) neden olabilir (genellikle tedaviden sonraki 10 yıl içinde).