• Meme kanseri, hem karsinom (epitel hücrelerinden kaynaklanan) hem de adenokarsinomdur (glandüler dokudan yani salgı bezlerinden kaynaklanır).

 

• Meme dokusundan (duktus ve lobüllerden) gelişen meme kanseri iki tiptir
  1. Non invaziv meme kanseri (karsinoma in situ, carcinoma in situ)
     • Duktal karsinoma in situ (DCIS, ductal carcinoma in situ)
     • Lobüler karsinoma in situ (LCIS, lobular carcinoma in situ)
  2. İnvaziv meme kanseri

 

• Meme kanseri nadiren, memedeki kas, yağ dokusu ya da bağ dokusundan da kaynaklanabilir ve bu kanserlere sarkom denir.

Noninvaziv Meme Kanseri (Karsinoma in situ, Carcinoma in situ)

• Noninvaziv meme kanserinde (karsinoma in situ), kanser, başladığı yerdedir (in situ, lobülün ya da duktususun içinde), diğer bir deyişle bazal membranı delip geçmemiştir (invazyon).
• Duktal karsinoma in situ (Ductal carcinoma in situ, DCIS); Kanser duktusun en iç tabakası olan epitelde başlamış, ancak dıktusun dışına (bazal membran) çıkmamıştır.
• Lobüler karsinoma in situ (Lobular carcinoma in situ, LCIS); Kanser lobülün en iç tabakası olan epitelde başlamış, ancak lobülün dışına (bazal membran) çıkmamıştır.
• Tarama mamografisinde tüm meme kanserleri içinde in situ kanser yakalama oranı %45’dir.
• DCIS/LCIS oranı 2/1 dir.

Lobüler karsinoma in Situ (Lobular carcinoma in situ, LCIS)

• 44-47 yaş arası tanı konur (DCIS ten 10-15 yıl genç).
• Klinik ve mamografi bulgusu yoktur, bu yüzden başka nedenlerle biyopsi yapıldığında tesadüfen tanı konur.
• %60-90 multisentrik, %50-70 bilateraldir.
• LCIS tanısı konan hastalarda, daha sonra invaziv meme kanseri gelişir (%25-35).
  • Gelişen kanser lobüler kanser değil, duktal kanserdir (%65).
  • Diğer bir deyişle lobüler karsinoma in situ kansere dönüşmez ancak invaziv meme kanseri için bir risk faktörüdür.
  • Bu yüzden lobüler karsinoma in situyu çıkarmanın hastaya bir faydası yoktur.
  • Bu hastalar tamoksifen verilerek yada verilmeden takip edilirler.

Duktal karsinoma in Situ (Ductal carcinoma in situ, DCIS)

• Lobüler karsinoma in situ (LCIS) den farklı olarak, kanser öncüsüdür, yani kansere dönüşebilir (invaziv duktal karsinom).
• DCIS tanısı konanlarda invaziv meme kanseri riski 5 kat artar.
• Kanser DCIS tanısı konan memede ve kadranda görülür (bu da DCIS in meme kanseri öncüsü olduğunu gösteriyor).
• Duktal karsinoma in situ (DCIS), lobüler karsinoma in situ’dan 10-15 sene daha yaşlılarda görülür
• Memede kitle, ağrı ve meme başı akıntısı yapar. mamografide amorf (biçimsiz) mikrokalsifikasyon kümeleri görülür.
• %40-80 multisentrik, %10-20 bilateraldir.

Duktal ve Lobüler Karsinoma in situ’nun Özellikleri (Arasındaki Farklar)

İnvaziv Meme Kanseri

İnvaziv meme kanserinde kanser (hücreleri) oluştuğı duktus ya da lobülün içinden, komşu dokuya çıkmıştır (bazal membranı delerek) (İnvaziv duktal ya da lobüler karsinom). Bu tip meme kanserinde, kanser hücreleri lenfatik sistem ve kana karışabilir. Böylece meme kanseri hücreleri, lenfnodlarına ve uzak organlara ulaşabilir (kemik, karaciğer, akciğer ve beyin metastazı).

İnvaziv Meme Kanserinin Tipleri

1. İnvaziv duktal karsinom
   • NST (No special type, scirrhous, simplex), %80
   • Medüller karsinom, %4
   • Müsinöz (kolloid) karsinom, %2
   • Papiller karsinom, %2
   • Tübüler karsinom, %2
   • Kribiriform karsinom
2. İnvaziv lobüler karsinom, %10
3. Meme başının Paget hastalığı, %1
4. İnflamatuar meme kanseri, %1-3
5. Filloides tümör ( phylloides tumor, cystosarcoma phyllodes (sistosarkoma filloides)).
6. Nadir meme kanserleri; skuamoz hücreli (epidermoid) karsinom, adenoid kistik karsinom, apokrin karsinom, sarkomlar, lenfomalar

İnvaziv Duktal Karsinom, NST (No special type, scirrhous, Simplex)

• İnvaziv duktal karsinomun NST tipi, tüm invaziv meme kanseri tipleri içindeki oranı %80 dir. Yani en sık görülenidir.
• NOS’da denmektedir (not otherwise specified).
• İnflamatuar meme kanserinden sonra prognozu en kötü olanıdır.
• Fibröz (skiröz) bir kanser olduğu için memede sert bir kitle yapar, kenarları düzensizdir ve sınırları normal meme dokusundan net ayrılamaz.
• Kitleyi kesince, normal meme dokusuna yıldız şeklinde uzantılar gösteren dikensi bir kitle görülür.
• Perimenapozal ve postmenapozal dönemde görülür (50-60’lı yaşlar).
• Mamografide spiküler (dikensi) uzantıları olan hiperdens kitle,oval/lobüle lezyon, amorf (biçimsiz) mikrokalsifikasyon görülür.

Medüller Karsinom

• Medüller karsinom, tüm invaziv meme kanserleri içinde %4 oranında görülür.
• BRCA-1 geni pozitif olan herediter meme kanserleri sıklıkla medüller karsinomdur.
• Medüller karsinom yumuşak ve hemorajiktir (kanamaya meyillidir).
  • Kitlede kanama olursa, hızlı bir boyut artışı olur.
• Medüller karsinom %20 oranında bilateraldir.
• Medüller karsinomların yarısında, kitle yakınında DCIS’da bulunur.
• Tümör patolojisinde yoğun lenfosit ve plazmosit infiltrasyonu görülür.
• Prognozu NST invaziv duktal karsinom ve invaziv lobüler karsinomdan iyidir.

Müsinöz (Kolloid) Karsinom

• Müsinöz (kolloid) karsinom, tüm invaziv meme kanserleri içinde %2 oranında görülür.
• Müsinöz (kolloid) karsinom, yaşlılarda görülür, büyük kitle şeklindedir.
• Patolojisinde müsin (sümüksü) birikintileri görülür.
  • Kitle kesilince, kesit yüzeyi parlak ve jelatinözdür.
• Lenf nodu metastazı %33’dür.
• Hormon reseptörü %66 pozitiftir.

Papiller Karsinom

• Papiller karsinom, tüm invaziv meme kanserleri içinde %2 oranında görülür.
• 70 li yaşlarda görülür.
• Papiller karsinom küçük bir kitle oluşturur, nadiren 3 cm’den büyüktür.
• Lenf nodu metastazı nadirdir.
• Prognozu müsinöz ve tubular karsinom gibidir.

Tübüler Karsinom

• Tübüler karsinom, tüm invaziv meme kanserleri içinde %2 oranında görülür.
• Mamografi ile tanı konan meme kanserlerinin %20’si tübüler karsinomdur.
• Uzak metastaz nadirdir, tübüler ve kribriform karsinomun prognozu iyidir.
• Tübüler karsinomun prognozu tüm invaziv duktal karsinom çeşitleri ve lobüler karsinomdan daha iyidir.

İnvaziv Lobüler Karsinom

• İnvaziv lobüler karsinom, tüm invaziv meme kanserleri içinde %10 oranında görülür.
• İnvaziv duktal karsinomdan sonra (NOS tip) ikinci sık görülen meme kanseridir.
• Hem muayene hem de mamografi ile tanı koymak zordur.
  • Çünkü invaziv lobüler kanser, sinsi bir şekilde ve bir kitle oluşturmadan normal meme dokusuyla yer değiştirir.
  • Ayrı bir kitle oluşturmak yerine yerine memede kalınlaşma ve sertleşmeye neden olur.
• İnvaziv lobüler karsinom sıklıkla multifokal, multisentrik ve bilateraldir.

Meme Başının (Memenin) Paget Hastalığı

 

• James Paget (1814-1899) İngiliz cerrah ve patolog. Bu isimle anılan birçok hastalık olduğu için memede olana “meme başının (memenin)” Paget hastalığı ismi verilmiştir.
• Meme başının (memenin) Paget Hastalığı, meme başı (nipple) ve areola cildini (meme başı çevresindeki koyu kısım) tutan bir kanserdir.
• Citte bir kitle yapmaz ama egzama (deri allerjisi, dermatit) bulguları gösterir.
• Meme başının (memenin) Paget Hastalığı, genellikle (%80) duktal karsinoma in situ’daki (DCIS) kanser hücrelerinin, süt kanalları boyunca ilerleyerek cilde yayılmasına bağlıdır.
• Diğer invaziv kanserlerde de görülebilmektedir. Bu yüzden meme cildinde değil ama memede kitle görülebilir.
• Biyopsi ile tanı konur.
  • Yüzey biyopsisi (lamın kenarı ya da bistüri ile kazıyarak),
  • Shave biyopsi (bistüri ile ince bir cit tabakası alınarak),
  • Punch biyopsi (özel bir aletle dokudan yuvarlak bir parça alınır),
  • Wedge biyopsi (bistüri ile kama şeklinde bir doku barçası çıkarılır).
  • Bazan meme başının tamamı alınır.
• Patolojide DCIS hücrelerine benzeyen büyük, soluk, vakuollü Paget hücreleri görülür.
• Tedavisi:
  • Memenin Paget hastalığı + fizik muayenede ve mamografide kitle;
    • Simple mastektomi + sentinel lenf nodu biyopsisi veya
    • Modifiye radikal mastektomi. Hastalığın evre ve hormon reseptör durumuna göre, kemoterapi ve/veya hormonoterapi eklenir (adjuvan tedavi).
  • Memenin Paget hastalığı var ancak fizik muayenede ve mamografide kitle yoksa;
    • Meme ve meme başı çıkarılır + memeye radyoterapi uygulanır.

İnflamatuar Meme Kanseri (T4d)

 

• İnflamatuar meme kanseri, tüm invaziv meme kanserleri içinde %1-3 oranında görülür.
• İnflamatuar meme kanseri, prognozu en kötü olan invaziv meme kanseridir.
• Genellikle (%80) memede kitle yoktur.
  • Bunun yerine, inflamatuar meme kanseri, meme cildinde kızarıklık, lenfatik ödem ve dolayısıyla portakal kabuğu görünümüne neden olur (peau d’orange).
  • Portakal kabuğu (peau d’orange) görünümündeki ödemin nedeni, lenfatik kanalların kanser hücreleri ile dolarak tıkanması; çöküntülerin nedeni ise uzayamayan ve cildi çeken ter bezi kanallarıdır.
  • Hasta meme aynı zamanda daha büyük, daha sert, ağrılı ve kaşıntılı olabilir.
  • İnflamatuar meme kanseri mastit ile karıştırılabilir ve antibiyotikle tedavi edilebilir.
• Mamografide kitle saptanmaz. Alınan cilt biyopsisi ile tanı konur.
• İnflamatuar meme kanserli hastaların %75’inde palpabl lenf nodu metastazı, %25’inde ise uzak metastaz bulunur.
• Tedavi:
  1. İnflamatuar meme kanserlinde önce kemoterpi (neoadjuvan) verilir. Kemoterapi hastaların %75’inde dramatik bir düzelme sağlar.
  2. Daha sonra modifiye radikal ya da radikal mastektomi uygulanır.
  3. Ameliyat sonrası tekrar kemoterapi verilir (adjuvan).
  4. Sonrasında da radyoterapi uygulanır.

Filloides Tümör ( Sistosarkoma Filloides, Phyllodes Tumor, Cystosarcoma Phyllodes)

• Filloides tümör (sistosarkoma filloides) memenin bağ dokusundan kaynaklanır (fibroepilelyal).
• Kesit yüzeyleri yaprak gibi göründüğü için bu isim verilmiştir (phyllodes yunanca yaprak gibi demektir).
• Oldukça nadir bir tümördür (%1’den az).
• Hızlı büyür ve büyük kitlelerer yapar.
• En çok 40’lı yaşlarda görülür.
• Sarkom kelimesi, malign bir tümörü çağrıştırmakla birlikte, sistosarkoma filloides
  • Benign (%58),
  • Borderline (%12) ya da
  • Malign (%30) olabilir.
• Tedavi
  • Küçük filloides tümörler, 1 cm sağlam meme dokusu ile beraber çıkarılmalıdır, çıkarılamadıysa reeksizyon yapılmalıdır.
  • Büyük filloides tümörlerde simple mastektomi gerekebilir.
  • Aksiller diseksiyon gerekmez çünkü bu tümörler aksiller metastaz yapmaz.
• Malign filloides tümörler sarkom gibi davranır ve akciğer, kemik, karın içi organlara metastaz yapabilirler.

Nadir Meme Kanserleri

Skuamoz Hücreli Karsinom (Epidermoid, squamoz cell ca)
Adenoid kistik karsinom
Apokrin Karsinom
Anjiosarkom (lenfanjiosarkom) .
Mastektomili hastalarda lenfödem ve radyoterapiye bağlı gelişir.
Mastektomiden yaklaşık 10,5 yıl sonra gelişir.
Lenfoma

Erkeklerde Meme Kanseri

• Erkeklerdeki meme kanseri, tüm meme kanserlerinin %1’inden azıdır.
• En sık 60’lı yaşlarda görülür.
• Memedeki kitle sert ve ağrısızdır. Meme cildine ve göğüs duvarına fikse olabilir (yapışık).
• Erkek meme kanserlerinin tipleri
  • %85’i NST tipi invaziv duktal karsinom,
  • %15’i duktal karsinoma in situ dur (DCIS).
  • İnvaziv lobüler karsinom ve diğerleri oldukça nadirdir.
• Radyasyon, östrojen tedavisi, testiküler feminizasyon ve Klinifelter sendromları (XXY) riski artırır.
• Erkek meme kanseri de kadınlardaki gibi evrelenir ve evreye göre prognozlarda benzerdir. Ancak erkek meme kanseri daha geç evrede (evre III-IV) başvururlar.
• Tedavi
  • Genellikle modifiye radikal mastektomi,
  • Lokal nüks olasılığı yüksek olanlarda radyoterapi ve hormonoterapidir (%80’inde hormon reseptörü pozitftir).
  • Hormon reseptörü negatif olan ya da nüks eden hastalara kemoterapi uygulanır.

Gebelikte Meme Kanseri (Gestasyonel Meme Kanseri)

• Meme kanseri her 3,000 gebede 1 bulunur.
• Meme kanseri, gebelik, emzirme ve doğumdan sonraki 1 yıl içinde görülen en sık kanserdir.
• Gebelerde meme kanseri normalden daha ileri evrededir,
  • Gebelikteki östrojen ve progesteron artışına bağlıdır.
  • Aksillar lenf nodu metastaz oranı %75’dir.
  • Memenin büyümesi, dolgunlaşması ve hassaslaşması da (prolaktin), hem hastanın hem de doktorun kitleyi fark etmesini zorlaştırır.
• Tanıda
  • Genellikle ultrasonografi ve iğne biyopsisi, yetmezse açık biyopsi yapılır.
  • Mamografi nadiren kullanılır çünkü gebelikte ve emzirme döneminde (laktasyon) duyarlılığı azdır.
  • Her ne kadar düşük doz X ışını kullanılmakta, sadece memeye ışın verilmekte ve kurşunla diğer vucut bölgeleri korunsa da fetüse etkileri olabilir.
• Tedavi:
  • Radyoterapinin bebeğe zararlı etkileri nedeniyle uygulanamayacağı için, birinci ve ikinci trimestirde modifiye radikal mastektomi yapılır.
  • Üçüncü trimestirde, doğumdan sonraya radyoterapi ertelenerek meme koruyucu cerrahi (lumpektomi+aksilla diseksiyonu) yapılabilir.
  • Kemoterapi ilk trimestirde düşüğe ve doğumsal defekte (%12) neden olabilir, bu yüzden ikinci trimestire ertelenir.
  • İkinci ve üçüncü trimestirde kemoterapinin bebeğe teratojenik etki ettiğini gösterir bulgu bulunmamaktadır. Kanser üçüncü trimestirde yakalanmışsa, bebek birkaç hafta erken doğurtulup doğumdan sonra kemoterapi başlanır.
  • Hormonoterapi (tamoksifen, anastrazol, letrozol, examestane) endikasyonu varsa, doğumdan sonra uygulanır.