Meme Muayenesi
Meme Muayenesi Öncesi Bilinmesi Gerekenler
- Adet başlangıcından bir hafta sonra memeler yumuşaktır daha az hassastır ve muayeneye en uygun dönemdir
- Meme muayenesinde, belden yukarısı görünür olmalıdır.
- Çünkü şikayet ne olursa olsun her iki meme, aksilla ve supraklavikular bölgeler usulüne uygun muayene edilmelidir.
- Muayene odası aydınlık olmalıdır (inspeksiyon)
Meme Muayenesinin Basamakları
- Memelerin inspeksiyonu
- Aksilla muayenesi (palpasyonu) ve supraklavikular muayene
- Memelerin ve meme başı-areolanın palpasyonu
- Meme başı(akıntısının) ve areolanın muayenesi
1. Memelerin İnspeksiyonu
- Hasta önce doktorun karşısına muayene masasında oturur
- Eller yanda, belde ve eller yukarıda iken inspeksiyon yapılır
- Bir memenin diğerine göre büyük olması (asimetri)
- %10 luk bir büyüklük farkı normaldir. Hastanın kullandığı el tarafındaki meme biraz daha büyük olabilir (pectoralis majör kası)
- Lobüler karsinom kitle yapmadan memede büyüme yapar
- İnflamatuar meme kanseri, memede hasssasiyet, ağrı kızarıklık ve ödem-büyümeye neden olur.
- Mastit, memede hasssasiyet, ağrı kızarıklık ve ödem-büyüme yapar.
- Memede kitle
- Meme küçük, kitle büyükse, kitle dışarıdan seçilebilir
- Memede gamze (dimpling, ciltte çekinti)
- Meme kanseri belirtisidir. Memedeki kitlenin, memenin Cooper ligamanlarını invaze ederek çekmesine bağlıdır.
- Meme cildindeki değişiklikler
- Ülser; meme cildine invaze etmiş kanser
- Kızarıklık, hassasiyet ve ödem; inflamatuar meme kanseri ya da mastit
- Meme başı retraksiyonu (çekint, içe dönme).
- Meme başına yakın, meme kanserinin , süt kanallarını invaze etmesi ve kısaltmasına bağlıdır
- Doğuştan meme başı retrakte olabilir. Benign bir durumdur.
- Meme başı ve areolada ekzamatöz (allerjik) değişiklikler
- Memenin Paget hastalığı
- Egzama
- Benign meme başı akıntısı
- Bilaterldir,
- Birden çok süt kanalından gelir
- Hasta 40 yaşından küçüktür
- Mavi-yeşil renklidir
- Genellikle duktal ektaziye bağlıdır
- Sıkmakla akar, genelde spontan akıntı olmaz
- Galaktore (beyaz)
- Prolaktinoma (ön hipofiz adenomu)
- Beraberinde adet düzensizliği
- İnfertilite
- Görme alanı kaybı bulunabilir (optik kiazmaya bası)
- Emzirme ve sonrası
- Emzirmeden 2 yıl sonrasına kadar memelerden ara ara süt gelebilir
- Meme sürekli uyarılırsa süt gelebilir
- Duktal ektazi
- Meme başı ve areola arkasındaki kanallarda staz nedeniyle genişleme olur
- Meme salgısı bu kanalların içinde birikir ve baza boşalır
- Genellikle regi yeşil-kahverengidir
- Kanalın salgı ile tahribine bağlı kanlı akıntı olabilir
- Malign meme başı akıntısı
- Spontan (hasta çamaşırında akıntı görür)
- Unilateraldir (tek taraflı)
- Tek duktustan akıntı olur
- Hastanın yaşı 40’ın üzerindedir
- Kanlıdır
- Genellikle kitle bulunur
- Mamaografi ve duktografi yapılmalıdır
- Akıntının olduğu kanal ve varsa kitle, eksize edilir (çıkarılır)
- İntraduktal papillom
- Tek kanaldan (papillomun bulunduğu) kanlı meme başı akıntısı olur
2.Aksillaların Palpasyonu- Supra-İnfra Klaviküler- Palpasyon (Muayene)
- Hasta hala oturuyorken sağ elimizle hastanın sağ kolu tutulur, sol elle sağ aksilla muayene edilir. Aynısı sol tarafta da yapılır
- Malign lenf nodunun özellikleri
- Sert
- Yüzeyi düzensiz
- Göğüs duvarı ve çevre dokulara fikse
- Konglomere lenf nodları(birbirine yapışık)
- Supra ve infraklaviküler bölgelerde de lenf nodu aranır (palpasyon)
3.Memelerin Palpasyonu (Elle Muayene)
- Meme palpasyonu hasta sırtüstü yatarken yapılır
- Hasta muayene edilecek taraftaki elini başının altına koyar
- Sırta küçük bir yastık konursa daha iyi olur (özellikle büyük memlerde)
- Palpasyan, parmakların palmar yüzü ile yapılır.
- Meme göğüs duvarına doğru bastırılarak tüm meme palpe edilir
- Meme dokusu parmakların arasına alınarak tutulmaz
- Palpasyon dıştan içe radial yada spiral olarak yapılabilir.
- Memde dolgunluk-yoğunluk artışı ve nodülerite olan bölgeler diğer tarafla karşılaştırılarak önemli olup olmadığına karar verilir
- Belirtilmek istenen kitle ve nodüler yapılar,
- Areolaya uzaklıkları
- Saat kaç hizasında oldukları
- Büyüklüğü (en-boy cm, mm) belirtilmelidir
- Kitlelerin Yapısı;
- Yumuşak, orta sert (lastik kıvamında), sert olarak kaydedilir
- Yüzeyi; düzgün, düzensiz belirtilir.
- Mobil, fikse belirtilir.
- Benzediği lezyon belirtilir;
- Kist natüründe; sınırları düzgün, oval ya da küresel, sert, mobildir.
- Malign özellikte; sert, sınırları düzensiz (çevre dokudan sınırı net ayrılamayan), fikse olabilir, düzensiz şekilli (yani küresel ya da oval değil).
- Lipom; Yumuşak, lobüle sınırlı ancak sınırları net ayrılır ve mobildirler.
4. Meme Başı (Akıntısının) ve Areolanın Muayenesi
- Meme başı ve areola hafifçe sıkıştırılarak muayene edilir
- Areola arkasında kitle aranır
- Meme başı akıntısı aranır
- Meme başı akıntısı varsa
- Akıntının rengi, kanlı olup olmadığı
- Akıntının olduğu duktusun tespiti
- İnspeksiyonla görülmeye çalışılır
- Areola baş ve işaret parmağı ile gerilirken diğer elle periferden santrale sıvazlanır
Ne Zaman Meme Muayenesi Yapılır ?
- Tarama mamografisi ile beraber fizik muayene (American Cancer Society Breast Cancer Screening Guidelines 2015)
- 40-44 yaş arası yıllık mamaografi çekilmesi meme kanseri erken teşhisinde yararlıdır (opsiyonel)
- 45-54 yaş arası yıllık mamaografi çekilmesi meme kanseri erken teşhisinde gereklidir
- 55 yaşından sonra yıllık mamaografi çekilmesi meme kanseri erken teşhisinde yararlıdır (opsiyonel)
- 55 yaşından sonra iki yılda bir mamaografi çekilmesi meme kanseri erken teşhisinde gereklidir
- Hastaların 20 yaşından sonra kendi kendine aylık meme muayenesi yapması faydalıdır
- Ailesel ya da herediter meme kanseri olanlarda taramalar 25 yaşında başlar
- Memede ağrı, hasssasiyet şikayeti
- Memede kitle, nodülarite şikayeti
- Meme başı akıntısı
Meme Muayenesi Öncesi Meme Anamnezi (Öyküsü)
Meme Anamnezinde Sorulması Gerekenler
- Hasta kendini muayene ediyorsa, hastanın tespit ettikleri sorulur
- Ne zamandır var?
- Menstürasyonla ilişkisi var mı
- Menstüreasyon öncesi şikayetlerin artması genellikle benign bir meme hastalığını gösterir
- Daha önceki meme problemleri, biyopsiler
- Örn önceki proliferatif hastalık LCIS öyküsü meme kanseri riskini artırır
- Diğer memede me kanseri olması
- Kist öyküsü > kistin nüksü anlamına gelebilir
- Ailede meme kanseri öyküsü
- Familial meme kanseri
- BRCA1 ve 2 mutasyonlarına sahip olmak
- Menstürasyon öyküsü
- Adet başlangıcından bir hafta sonra memeler yumuşaktır daha az hassastır ve muayeneye en uygun dönemdir
- Menapozdaki hastaların memeleri daha yumuşaktır ve daha kolay muayene edilir (yağlı meme)
