Amfizematöz Kolesistit

Amfizematöz kolesistit, safra kesesi duvarının gaz üreten bakterilerle sekonder infeksiyonudur (örn clostridium).

Adından da anlaşılabileceği gibi amfizematöz kolesistitte safra kesesi duvarında gaz bulunur. Bu yüzden sağ üst kadran palpasyonunda nadiren de olsa krepitasyon hissedilebilir ve amfizematöz kolesistit için önemli bir bulgudur. Safra kesesi duvarındaki gaz, görüntüleme yöntemlerinde de tespit edilir (direkt grafi, ultrasonografi, BT, MR).

• Amfizematöz kolesistit tüm akut kolesistitlerin yaklaşık %1’ini oluşturur.
• Amfizematöz kolesistitler genellikle yaşlı erkeklerde görülür (%75, 50-70 yaş) ve yaklaşık %40’ı diabetiktir (%30-50).
• %30 olguda taş yoktur.
• Neden olan bakteriler
  • Clostridium türleri (en sık c. welchii)
  • E. Coli,
  • Klebsiella

Amfizamatöz Kolesistit Kliniği (Belirtileri)

• Amfizematöz Kolesistit Belirtileri: Sağ üst kadran ağrısı, yüksek ateş, sağ üst kadranda hassasiyet (Murphy belirtisi) bulunur. Amfizamatöz kolesistitin kliniği taşlı kolesistit ile benzer olmakla birlikte safra kesesindeki gangren ve nekroz nedeniyle klinik daha hızlı seyreder, hasta daha septik bir tablodadır ve hızlı davranılmazsa (cerrahi) perforasyon gelişir.
• Nadiren sağ üst kadranda palpasyonla krepitasyon hissedilebilir

Amfizematöz Kolesistitte Laboratuvar

• Lökositoz çok yüksek değerlere ulaşabilir.
• Hafif konjuge (direkt) hiperbilirubinemi görülebilir
• ALP, AST ve ALT değerlerinde orta derece artış (2-3 kat)

Amfizematöz Kolesistitte Görüntüleme

Direkt Grafi

Safra kesesi duvarında, safra kesesi içinde, safra yollarında hava görülebilir.

Ultrasonografi

• Ultrasonografide safra kesesi duvarından lümen içine uzanan ekojen bantlar ve bu bantların içinde anekoik artefaktlar görülür (reverberation (yansıma) artifact, (ring-down) kuyruklu yıldız artefaktı)
• Şampanya İşareti - Efervesan Safra Kesesi (champagne sign- effervescent gallbladder): Safra kesesi lümeni içindeki gaz habbecikleri aynı şampanya ya da efervesan tabletten çıkan gaz habbecikleri gibi ekojen (beyaz) olarak görünür. Yukarıdaki bulguya göre (ekojen bantlar) daha nadir görülür ancak amfizematöz kolesistit için patognomoniktir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT)

• Amfizematöz kolesistitte BT en sensitif ve spesifik görüntüleme yöntemidir. Çünkü BT, safra kesesi lümeni ve safra kesesi duvarındaki gazı en hassas gösteren görüntüleme yöntemidir.
• Yine BT peritondaki (intraabdominal) gazı (serbest havayı, perforasyonu) da en hassas gösteren görüntüleme yöntemidir.

Amfizematöz Kolesistitin Tedavisi

• Acil Cerrahi (Kolesistektomi): Mümkünse laparoskopik kolesistektomi değilse açık kolesistektomi uygulanır. Laparoskopik başlanan vakalarda da açığa dönme riski yüksektir.
• Amfizematöz kolesistitte soğutma tedavisi (antibiyotik) sonrası elektif kolesistektomi (4-6 hafta sonra) uygun bir yaklaşım değildir. Beklemek septik şok ve perforasyon ile sonuçlanabilir.

Amfizematöz Kolesistitin Komplikasyonları ve Prognozu

• Septik Şok: Amfizematöz kolesistitlerin %25 inde septik şok gelişir: Septik şokta mortalite > %50
• Gangrenöz Kolesistit: Amfizematöz kolesistitte beklendiğinde %75 inde gangrenöz kolesistit sonrasında da perforasyon gelişir.
• Prognoz: Amfizematöz kolesistitte mortalite yaklaşık %15-25 arasındadır. Gecikmiş tanı ve tedavi (cerrahi) mortaliteyi artırır.

Kaynaklar

1. Acute calculous cholecystitis: Clinical features and diagnosis. Salam F Zakko, Nezam H Afdhal. UpToDate (uptodate.com). Erişim: Temmuz 2020, Son Güncelleme: Kasım 2018.
2. Cholelithiasis and Cholecystitits (Chapter 14). Richard M Sherry, Thomas R Gadacz. Shackelford’s Surgery of The Alimentary Tract (4. Baskı). Sayfa: 238.
3. Cholecystitits (Chapter 31). Kaitlyn Kelly, Sharon Weber. Blumgart’s Surgery of The Liver, Biliary Tract and Pancreas (5. Baskı). Sayfa: 492.
4. The Champagne sign. Quentin Minault, Christian Gaiddon, Francis Veillon & Aina Venkatasamy . Abdominal Radiology. 43: 2888–2889(2018).
5. Emphysematous Cholecystitis. Alan A Bloom, Prospere Remy. Medscape (emedicine.medscape.com). Erişim: Temmuz 2020, Son Güncelleme: Haziran 2020.
6. Emphysematous Cholecystitis. Daniel J Bell, and Radswiki et al. Radiopedia (radiopedia.org). Erişim: Temmuz 2020, Son Güncelleme: Ocak 2020.