Safra Kesesi Anatomisi

Safra kesesi armut şeklinde, 7-10 cm uzunluğunda, 30-50 ml kapasiteli bir kesedir. Safra kesesi karaciğerin ön ve alt yüzüne yapışık olarak bulunur. Burası aynı zamanda karaciğerin sağ ve sol lobunun birleşim yeridir. Safra kesesini dört bölümü vardır; fundus, korpus, infundibulum ve boyun.

Safra kesesinin arka kısmı karaciğere yapışıktır. Bazen yapışık olduğu kısım azdır ve daha serbesttir bazen de karaciğer parankiminin içine gömük tür (intrahepatik safra kesesi).   Safra kesesinin iç tabakası olan epitel tabakası kolumnar tiptedir. Safra kesesi diğer gastrointestinal organlardan histolojik olarak farklıdır, muskularis mukoza ve submukozası yoktur. Safra kesesi boynunda mukoza kabartıları kapakçık gibi davranarak (Heister’in spiral valvleri) taşların keseden ana safra kanalını düşmesini engellerken , ameliyat sırasında da sistik kanalın içine kateter yerleştirilmesini zorlaştırabilir, kateter burada takılabilir .

Safra kesesi %90 hepatik arterin sağ dalından (sağ hepatik arter) çıkan sistik arterle beslenir.

Safra kesesinin venöz dönüşü karaciğere yapıştığı yerden direk olarak karaciğere olur, nadiren geniş bir sistik ven (safra kesesi toplardamarı) vardır ve portal vene dökülür. Safra kesesinin lenfatiğii safra kesesi boynundaki bir lenf noduna dökülür (sistik lenf nodu, Lund nodu).

Hepatosistik Üçgen (Hepatocystic Triangle)

Sistik kanal (safra kesesi kanalı), ana safra kanalı (Koledok) ve karaciğer kenarının oluşturduğu üçgendir.

Calot Üçgeni (triangle)

Sistik kanal, ana safra kanalı ve sistik arterin oluşturduğu üçgendir.

Bu üçgenlerin önemi, safra kesesi ameliyatı yapılırken genellikle bu üçgenler ortaya çıkarılarak ameliyata başlanmasıdır.

Safra Kesesinin Görevi - Fonksiyonu

Safra kesesi, karaciğerden salgılanan safrayı depolar ve suyunu absorbe ederek yoğunlaştırır. Yemek yendiğinde safra kesesi kasılarak, yoğunlaştırılmış safra duodenuma (12 parmak barsağı) boşaltır. Adı safra kesesi olmasına rağmen kendisi safra üretmez.

Oddi sfinkteri açlıkta belli bir basınç oluşturur ve karaciğerden salgılanan safrayı safra kesesine yönlendirir.

Yemek yeyince antrumun (mide çıkışı) gerilmesiyle refleks olarak safra kesesi kasılır, Oddi sfinkteri gevşer. Duodenuma ulaşan gıdalar, yine duodenumdan kana kolesistokinin (CCK) denen peptit yapılı hormonun salgılanmasına neden olur. Bu hormon kan yoluyla safra kesesine ve Oddi sfinkterine ulaşır ve sfinkterin gevşemesine, safra kesesinin kontrakte olarak boşalmasına neden olur. Vagus siniri de safra kesesi kontraksiyonuna neden olur. Vagotomililerde (vagus siniri kesilmiş olanlarda) kolesistokininin safra kesesi üzerindeki etkisi azalır, bu yüzden kese hacmi daha fazladır ve kolelithiazis (safra taşı) gelişimi riski artmıştır.

Sistik Kanal (Safra Kesesi Kanalı)

Sistik kanal yaklaşık 3 mm çapında, 2-4 cm uzunluğundadır. Sistik kanal genellikle (%80) duodenumun üzerinde ana hepatik kanala açılır. Nadiren sistik kanal bulunmayabilir.