Hipertiroidi ve Tirotoksikoz

Halk arasında tiroid bezinin fazla çalışması olarak bilinir. Aslında hipertiroidi ve tirotoksikoz iki farklı terimdir. Tiroid hormonunun fazla salgılanmasına hipertiroidi denir. Hipertiroidinin metabolik etkileri ortaya çıktığında ise tirotoksikoz adını alır. Hipertiroidi tek bir hastalık değildir, 4 hastalığın neticesinde ortaya çıkar.
    1. Difüz Toksik Guatr (Basedow-Graves Hastalığı, En Sık): Adından da anlaşılacağı gibi tiroid bezi düzgün biçimde büyür (difüz) ve bezin tamamından fazla hormon salgılanır.
    2. Toksik Multinodüler Guatr (Plummer Hastalığı): Öncesinde hastada guatr vardır, sonra birçok nodül oluşmuştur (multinodüler guatr), en nihayetinde de bu nodüllerden bazıları TSH’dan bağımsızlığını ilan ederek aşırı hormon üretirler (toksik MNG diye kısaltılır).
    3. Toksik Adenom: Tiroid bezi büyüklüğü normaldir (guatr yoktur). Aşırı hormon üreten büyükçe bir nodül vardır (genellikle 3 cm den büyüktür).
    4. Ektopik Tiroid (Nadirdir): Normal yerinin dışında tiroid dokusunun bulunmasıdır. Tiroidin Embriyolojik dönemde tiroid dil kökünden gelişir (foremen caecum), sonradan normal yerine (boyuna, 2-4 trakeal kıkırdak arası) iner. Ektopik tiroid %90 dil kökündedir (Lingual tiroid). % 10 kalp, asendan aorta, timus, özofagus, duodenum, safra kesesi, mide, pankreas, mezo, porta hepatis, sürrena, over, fallop tüpü, uterus ve vajende bulunur.

Tirotoksikozun Klinik Bulguları

  • Sıcağa karşı intolerans
  • İştah artışına rağmen kilo kaybı (Graves’te daha belirgin)
  • Taşikardi, atrial fibrilasyon, aritmi, konjestif kalp yetmezliği
    • Yaşlı hastalarda toksik MNG de daha belirgindir (Palpitasyon)
  • Kolay sinirlenme, sabırsızlık, emosyonel instabilite, uykusuzluk, psikoz, kas güçsüzlüğü, yorgunluk, ellerde tremor, artmış tendon refleksi
  • Cilt ılık, nemlidir ve fasial flushing, terleme
  • Tırak yumuşak ve kırılgandır (Graveste belirgin)
  • Saç incedir ve taramakla kopar
  • Pretibial miksödem %3-5 hastada gözlenir (Graves hast’da) ve oftolmopati ile ilişkilidir
  • %3-5 hastada memede böyüme olur
  • Menstürasyon azalır ya da kaybolur
  • Libido artabilir, fertilite azalır
  • İshal ya da sık dışkılama epizodları
  • Kemik turnover’i artar, hiperkalsemi görülebilir

Tirotoksikozun Tanısı

  • Serum TSH seviyesi düşer
  • Serum T3, T4 seviyesi artar
  • Sintigrafik bulgular
  • Graves’te tiroid otoantikorları bulunur

Tirotoksikozun Tedavisi

  • Antitiroid ilaçlar
  • Radyoaktif iyot
  • Cerrahi
  • Seçim hastanın yaşına, genel durum ve patolojiye (tirotoksikoz yapan hastalığa) bağlı olarak yapılır.

Antitiroid İlaçlar

  • %40 dan az remisyon (6 aylık tedavide)
  • Propylthiouracil ve metimazol
  • İyodun organik bağlanmasını önler, iyodotirozinlerin birbirine bağlanmasını engellerler
  • Plasentadan geçer, süte geçer
  • 2 haftada tirotoksikoz belirtileri azalır, 6 haftada ötiroidi sağlanır
  • Metimazol 10 kat daha potentdir.
  • Yan etkileri
    • Ciltte döküntü
    • Ateş
    • Periferal nörit
    • Poliarterit
    • Agranülositoz ve aplastik anemi
    • Karaciğer fonksiyon testlerinde bozukluk

Radyoaktif İyot

  • Tek uygulamada başarısı %80
  • 10 sene içinde %70 hipotiroidi gelişir
  • Avantajları; cerrahiden ve böylece sinir yaralanması, hipotiroidi ve yüksek maliyetten kaçınılmış olur.

Cerrahi (Tiroidektomi)

  • Tritoksikozda Preoporetif Hazırlık
    • Antitiroid ilaçlarla hasta ötiroid hale getirilir
    • Sadece iyot (Potasyum iyodür, lugol solüsyonu)
    • PTU + iyot
    • PTU + tiroksin + iyot
    • PTU + propranolol + iyot
    • Propranolol + iyot
    • Sadece propranolol
  • Tiroidektominin Avantajları
    • Mortalite % 0.1 in altındadır
    • Tirotoksikoz hızlı bir biçimde düzelir
    • RAI tedavisinden daha düşük hipotiroidi insidansı
  • Yapılan Ameliyatlar
    • Bilateral subtotal tiroidektomi
    • Bir tarafa total diğer tarafa subtotal
    • Total tiroidektomi
  • Rekürren tirotoksikozda
    • Radyoaktif iyot yada
    • Tekrar cerrahi uygulanır
  • Hipotiroidi gelişirse hormon replasmanı yapılır

< Guatr

Graves Hastalığı >