Postpartum Tiroidit

Postpartum tiroidit doğum ya da düşük-kürtajdan sonraki bir yıl içinde görülen tiroidittir. Hashimoto tiroiditi ve sessiz tiroidit gibi otoimmun bir tiroidittir. Bu yüzden kanda antitiroid antikorlar pozitiftir (bulunur). Başlıca üç çeşit klinikle tespit edilir.

  • Sadece geçici hipertiroidizm
  • Sadece geçici hipotiroidizm
  • Geçici hipertiroidi > hipotiroidi > iyileşme

Hangi faktör tiroiditi başlatırsa başlatsın, ortaya çıkan tiroid enflamasyonu (iltihabi reaksiyon), tiroid foliküllerine (dokusuna) zarar verir. Tiroid folikülleri içinde depolanan tiroglobulin (proteindir) de parçalanır (proteoliz). Tiroid hormonları, tiroglobuline bağlı halde bulunur. Sonuç, olarak bol miktarlarda tiroksin (T4) ve triiyodotironin’in (T3) kana karışır, yani hipertiroidizm ortaya çıkar. Hipertiroidizm, tiroglobulin depoları tükenene kadar devam eder. Aslında yeni hormon sentezide durmuştur. Çünkü hem foliküler hücreler hasarlıdır, tiroid hormonu üretemez, hem de TSH (tiroid stimülan hormon) baskılanmıştır (T3, T4 arttığı için). Enflamasyon azaldıkça, hastalık iyileştikçe, tiroid folikülleri yenilenir-iyileşir. Tiroid hormonu sentezi yeniden başlar.

Postpartum tiroiditte geçici bir hipotiroidi dönemi olabilir ve tiroid sekresyonu tekrar normale dönmeden önce TSH sekresyonunda artış olabilir.

Postpartum Tiroidit Kliniği

  • Postpartum tiroiditin kliniği, sessiz (ağrısız) tiroidite benzer. Boyunda (tiroid bezinde) ağrı ve hassasiyet olmaz.
  • Semptomlar hipertiroidi-hipotiroidi varlığına göre şekillenir
  • Tiroid bezindeki enflamasyon tiroid foliküllerine hasara neden olur ve foliküller içerisinde depolanan tiroglobulin de parçalanır. Sonuç olarak dolaşıma (kana) bol miktarda tiroksin (T4) ve triiyodotironinin (T3) karışır. Bu da klinik ve biyokimyasal hipertiroidizme neden olur. Hipertiroidi, tiroglobulin depoları tükenene kadar sürer. Sonra hipotiroidi meydana gelir (hasarlı tiroid bezi hormon üretemez). Enflamasyon azaldıkça, iyileşen tiroid folikülleri, tiroid hormonu sentezine başlar. Ötiroidi yeniden sağlanır.
  • Klasik hipertiroidi > hipotiroidi > ötiroidi (iyileşme) sıralaması hastaların %20-30’unda görülür. Hipertiroidi, doğum-düşük-kürtaj’dan 1-4 ay sonra başlar 2-8 hafta kadar sürer. Sonra iyileşir (ötiroidi).
  • Hipertiroidi varsa > semptomlar
    • Sıcağa intolerans
    • Çarpıntı, taşikardi
    • Kilo kaybı
    • Ellerde titreme
  • Hipotiroidi varsa > semptomlar
    • Soğuğa karşı intolerans
    • Konstipasyon
    • Halsizlik, yorgunluk
    • Kilo alma
  • Guatr: Postpartum tiroiditte hastanın başvuru şikayeti guatr olabilir. Hormonlar anormal iken (hipertiroidi ve hipotiroidi fazlarında), tiroid bezi hafif-orta derecede büyümüştür, ağrısızdır ve hassasiyet bulunmaz. Postpartum tiroidit iyileşince genellikle guatr da kaybolur.
  • Postpartum tiroidit, anne sütünü azaltabilir.

Postpartum Tiroidit de Laboratuvar (Tiroid Hormonları)

  • Tiroid fonksiyon testleri postpartum tiroiditlerin seyrine-evresine göre değişir
  • Hipertiroid fazında T3 hafif, serbest T4 orta derecede yükselir. Çünkü hasarlı foliküllerde bulunan T4 > T3 dür.
  • Graveste ise kanda T3 daha fazla yükselir ( T3 > T4 dür).
  • Bazen sadece TSH düşer (subklinik hipertiroidi, yani T3-T4 yükselmez)
  • Hipotiroidi geliştiğinde ise T4 düşer ancak TSH’ın yükselmesi gecikebilir (hipertiroidi fazundaki süpresyonun devamı yüzünden).
  • Tanı anında anti TPO antikoru %60-85 pozitiftir.
  • Serum tirogulobulin seviyeleri yüksektir.
  • Kanda beyaz küre sayısı normaldir
  • Sedimentasyon hızı / CRP normal ya da hafif yükselmiştir.

Postpartum Tiroiditte Görüntüleme

  • Tiroid Sintigrafisi ve Radyoaktif İyot Uptake
    • Radyasyon süte geçeceği için emzirenlerde yapılmamalıdır.
    • Hipotiroidi evresinde tiroid sintigrafisi ve radyoaktif iyot uptake yapılması gereksizdir.
    • Hipertiroidi evresinde tiroid sintigrafisi veya RAIU yapılırsa, tiroidde hem radyoaktif iyot tutulumu hem de teknesyum 99 tutulumu azalır (Graves’in tam tersi). Hipertiroidinin nedeninin Graves olmadığı böylece anlaşılır, değerli bir testtir.
  • Tiroid Ultrasonografisi
    • Postpartum tiroiditte, ultrasonda tiroid bezi, heterojen, hipoekoik yapıdadır. Bez boyutları, hafif-orta büyümüş veya normaldir.
    • Postpartum tiroiditin hipertiroidi fazında, doppler USG yapıldığında bezin kanlanması normal ya da azalmış görülür (Graves’te bezin kanlanması artar).

Postpartum Tiroiditte Patoloji

  • Normalde İİAB (İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi) yapılmaz
  • İİAB yapıldıysa
    • Tiroidit fazında, lenfosit, makrofaj, normal tiroid hücreleri, hasar görmüş foliküller görülür.
    • İyileşme safhasında yine lenfositler görülür ancak foliküller sağlamdır.
    • İİAB lerde lenfosit yoğunluğu, Hashimoto dakinden azdır.

Postpartum Tiroidit Tanısı

  • Postpartum tiroidit tanısı yukarıda sayılan klinik bulgular (hafif-orta tiroid büyümesi ve hiper-hipotiroidi bulguları) ve tiroid fonksiyon testlerine bakılarak konur (T3, T4, TSH)
  • Şu risk faktörleri varsa, postpartum (doğum sonrası) 3. Ve 6. Ayda tiroid fonksiyon testlerine bakılmalıdır
    • Tip 1 diyabet
    • Önceki gebelikte postpartum tiroidit öyküsü
    • Gebelikten önce yüksek anti TPO (antitiroid peroksidaz) antikor ölçümü bulunması.
    • Postpartum tiroidit klinik bulguları
    • Postpartum depresyon. Kimilerine göre hipotiroidi, gebelik sonrası depresyona neden olmakta. Kimilerine göre de böyle bir bağlantı bulunmamaktadır (kimilerine göre derken, klinik araştırmaları kast ediyoruz).
  • Doğum sonrası hipertiroidisi olanlarda (FT4 ve T3 yüksek, TSH düşük), postpartum tiroidit - Graves ayrımını yapmak için
    • Kontrendikasyon yoksa tiroid sintigrafisi ya da RAIU yapılabilir
      • Sintigrafi ve RAIU gebelerde ve emziren kadınlarda kontrendikedir. Sintigrafide tc 99 (teknesyum 99) ve RAIU (radyoaktif iyot tutulumu) azalmıştır (Graves in tersi). Emziren kadınlarda yapılırsa, bebeğin emzirilmesi birkaç gün ertelenmelidir. Graveste uptake artmıştır, postpartum tiroidt te azalmıştır.
    • Serum tirotropin reseptör antikoru (TRAb, TSI da denir (Tiroid Stimülan Immunoglobulın)) bakılabilir (Graves hastalığında artar).
    • Hipertiroid fazında T3 hafif, serbest T4 orta derecede yükselir. Çünkü hasarlı foliküllerde bulunan T4 > T3 dür. Graveste ise kanda T3 daha fazla yükselir ( T3 > T4 dür).
    • Doppler USG: Graveste kan akımı artmış, postpartum tiroiditte kan akımı azalmıştır.
  • Postpartum Hipotiroidi
    • Antitiroid peroksidan antikoru (anti TPO) bakılır. Pozitif ise postpartum tiroidt tanısı kesinleşmiş olur. Tiroid hormonu replasmanı yapmadan gözlenir. Birkaç hafta içinde ötiroidi yeniden sağlanır.
  • Postpartum Tiroidit Ayırıcı Tanısı (Karışan Hastalıklar)
    • Hipertiroidi Evresinde
    • Graves hastalığı (difüz toksik guatr)
    • Hipotiroidi Evresinde
    • Lenfositik hipofizit

Postpartum Tiroidit Tedavisi

  • Asemptomatik hasta + hafif TFT bozukluğu (hipertiroidi ya hipotiroidi): Tedavi gerekmez
  • Semptomatik Hipertiroidi
    • Beta Bloker: Hipertiroidi semptomatikse ya da atrial fibrilasyon riski varsa beta bloker verilir (propranolol 40-120 mg/gün, atenolol 25-50 mg/gün)
    • Antitiroid ilaçların tedavide yeri yoktur (propylthiouracil, methimazole) (hipertiroidinin nedeni artmış hormon üretimi değildir).
    • Radyoaktif iyot tedavisinin tedavide yeri yoktur (hipertiroidinin nedeni artmış hormon üretimi değildir).
  • Semptomatik Hipotiroidi veya TSH > 10mU/L: Tiroid hormon replasmanı yapılır. Doz normal TSH elde edilecek şekilde ayarlanır.

Postpartum Tiroidit Prognozu (Hastalığın Seyri)

Postpartum tiroidit genellikle tamamen iyileşir. Ancak sonraki gebeliklerde tekrarlayabileceği, guatr ve hipotiroidi gelişebileceği anlatılmalıdır. İyileştikten sonra yıllık TSH takibi uygun olur.

< Sessiz Tiroidit

İlaca Bağlı Tiroidit >