Bilirubin

Bilirubin, safraya rengini veren koyu sarı maddedir. Heme denen organik bir molekülün yıkımı (parçalanması) ile açığa çıkar. Heme, kanda oksijen taşıyan hücreler olan eritrositlerin içindeki hemoglobin denen proteinin bir parçasıdır. Her hemoglobinde 4 heme bulunur. Heme, ortasında bir demir (Fe) içerir. Oksijen işte buradaki demire bağlanır. Yaşlı eritrositler parçalandığında heme de bilirubine dönüşür.

Bilirubin suda erimez. Bu yüzden albumin, bilirubine bağlanarak onu karaciğere taşır. Karaciğer bilirubini (unkonjuge bilirubin) suda eriyebilir hale getirmek için glukuronik asitle birleştirir (konjugasyon, bilirubin diglukuronid yani konjuge bilirubin oluşur). Bilirubinin %99 u gaita ile atılır ve gaitaya da rengini verir. %1 i geri emilir o da idrarın sarı rengini verir.

Bilirubin vücutta bir fonksiyon görmez. Bazı hastalıklarda (karaciğer ve kan hastalıklarında) kandaki seviyesi yükselir, buna sarılık (ikter, ikterus) denir. Yüksek bilirubin düzeyleri erişkinde skleralarda sararmya/sarılığa (subikter), sonra ciltte sarılığa (ikter) ve kaşıntıya neden olur. Çocukta belli bir düzeyden sonra beyin hasarına neden olur.

Laboratuvarlarda genellikle total bilirubin (N=0,3-1.2 mg/dl) ve direkt bilirubin (N=0-0.2 mg/dl) ölçülür. Aradaki fark indirekt bilirubin olarak hesaplanır.