Bipolar (Tıp)

Bipolar, iki kutuplu ya da iki uçlu demektir. Tıpta ve tıp dışı alanlarda ve bağlamlarda kullanılabilir.

Kelimenin Kökeni

“Bipolar” terimi Latinceden köken alır. Latince “bi”, “iki” anlamına gelirken, “polaris” ise “son” veya “kutup” anlamına gelir. Latincede “polaris” kelimesi, “son” veya “eksen” anlamına gelen Yunanca “polos” kelimesinden türetilmiştir.

Örnekler

1. Bipolar elektrokoter (tıbbi cihaz): Elektrokotere takılan aletin her iki ucunda da elektrik bulunur (bipolar penset ya da makas). Elektrik devresi, penset ya da makasın iki ucu arasında kalan dokudan geçerek tamamlanır. Böylece, sadece iki uç arasındaki doku yakılır ve kanama durdurulur. Monopolar elektrokoterde ise, elektrik akımı hastanın vücudundan geçer (genellikle hastanın sırtına veya bacağına yerleştirilen bir topraklama pedi aracılığıyla) ve elektrokoterin küçük temas alanı dokunun yanmasına neden olur.
2. Bipolar nöron (biyoloji): Bipolar nöron, genellikle göz retinasında olduğu gibi duyu sistemlerinde bulunan, iki uca sahip olan bir nöron türüdür.
3. Bipolar bozukluk (psikiyatri): Bipolar bozukluk, mani dönemleri (yükselmiş ruh hali, aşırı enerji) ile depresyon dönemleri (düşük ruh hali, enerji eksikliği) arasında aşırı ruh hali değişiklikleri ile karakterize bir hastalıktır.
4. Bipolar kutuplu transistör (BJT, elektronik): Elektronikte, “bipolar” terimi özellikle bipolar kutuplu transistör (BJT) olarak bilinen bir transistör türünü ifade eder.
5. Kutup bölgeleri ile ilişkili: “Bipolar”, aynı zamanda dünyanın kutup bölgeleri olan Arktik ve Antarktik gibi bölgeleri tanımlamak için de kullanılabilir.
6. Bipolar Dünya (jeopolitik): Bipolar dünya, güç ve etkinliğin başlıca iki baskın süper güç veya blok arasında paylaşıldığı bir jeopolitik yapıyı ifade eder. Bu terim özellikle Soğuk Savaş döneminde, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasındaki küresel güç mücadelesini tanımlamak için kullanılmıştır.