Diyabet
Diyabet, tek başına kullanıldığında şeker hastalığı kastedilir. Aslında şeker hastalığının tam adı diabetes mellitustur. Eski Yunanlılar dibetes kelimesini, çok idrar yapılan (poliüri) hastalıklar için kullanmışlardır.
Resim wikipedia‘dan alınarak yeniden düzenlenmiştir.
Diabetes Mellitus
Kan şekerinin (glukoz) yüksek olmasıdır. Diabetes mellitusun tipik semptomları “üç poli” dir: ”
- Poliüri (çok idrara çıkma),
- Polidipsi (çok su içme) ve
- Polifaji (çok yemek yeme).
Kandaki glikoz artışı ve kan osmolaritesinde artış belli bir düzeyden sonra (180 mg/dl) ozmotik diüreze neden olur. Su kaybı fazla idrara çıkmaya ve yoğun susuzluğa(dehidratasyon) neden olur. İştah artışı (polifaji) net olarak anlaşılamamıştır. Muhtemelen, hastanın fazla karbonhidrat yemesine rağmen, insülin yetersizliği ya da direncine bağlı olarak, hücrelerin enerji ihtiyacını karşılayamaması sonucudur (insülin glukozun hücreye girişini sağlar).
Diyabetes Mellitus’un Çeşitleri (Tipleri)
Tip I diyabet; pankreas yeterli insülini üretemez (insülin yetmezliği). Tip I diyabete jüvenil diyabet de denir (genç yaşta görülen), çocukluk ya da ergenlikte ortaya çıkar, tüm diyabetlerin %5-10’unu oluşturur.
Tip II diyabet; dokular insüline duyarsızdır (insülin rezistansı), pankreas insülin salgısını artırır ama bu bile yeterli olmaz. Tip II diyabet; erişkin yaşta (ortalama 45) ve özellikle obezlerde ortaya çıkar, tüm diyabetlerin %90-95’ini oluşturur. Diyabet en çok böbrek ve kalp-damar hastalıklarına neden olur.
Maturity Onset Diabetes (MODY); ergenliğin geç dönemi-erişkinliğin erken döneminde başlayan tip 2 diyabet diyebiliriz. Otozomal dominant geçişlidir (OD).
Gestasyonel diyabet; ilk olarak, gebelik sırasında, genellikle de ikinci veya üçüncü trimesterde başlayan diabetes mellitus tur. Bebek doğduktan sonra sıklıkla kaybolur, ancak bu kadınların birçoğunda, hayatlarının ilerleyen dönemlerinde kalıcı diyabet oluşturmaktadır. Diyabet genellikle hafif olmasına rağmen, fetal ve neonatal morbidite ve mortaliteyi önlemek için erken tespit ve tedavisi gereklidir.
Brittle (labile-kararsız) diyabetes; Diyabetin ciddi bir şeklidir. Kararsız diyabet olarak da adlandırılan bu durum, kan şekeri (glukoz) seviyelerinde öngörülemeyen oynamalara neden olur. Hipoglisemi ile diyabetik ketoasidoz arasında açıklanamayan oynamalarla karakterize, kontrol edilmesi güç olan bir diyabet şeklidir. Bu terim kullanılmakla birlikte, Dünya Sağlık Örgütü veya Amerikan Diyabet Birliği tarafından kullanılan bir sınıflandırma değildir. Kan şekerindeki bu ani oynamalar kilşiyi hastanelik edebilir.
Bronz Diyabet (Hemokromatoz)
Hemokromatoz vücudun fazla miktarda demir tutmasına neden olan kalıtsal bir kan hastalığıdır. Bu aşırı demir yükü ciddi sağlık sonuçlarına yol açabilir, en önemlisi karaciğer sirozudur. Hemokromatoz bazen bronz diyabet (şeker hastalığı) olarak adlandırılır, çünkü cilt renginde koyulaşmayla beraber hiperglisemiye neden olabilir.
Santral Diyabetes İnsipidus
Diyabetes insipidus, yetersiz miktarda antidiüretik hormon (ADH veya vasopressin) salınan veya üretilen nörohipofiz hasarına bağlı bir hastalıktır. ADH yetersiz olduğu zaman böbrekteki tübüler reabsorpsiyon da yetersiz olur (suyun geri emilimi). Sonuç olarak idrar konsantre edilemez (yoğunlaştırılamaz). Bu yüzden diyabetes insipiduslu hastalar da bol idrar yaparlar.