Fibrozis
Fibrozis, fibroz, nedbeleşme, bağ dokusuna dönüşüm demektir. Normal iyileşmenin bir parçası olarak (fizyolojik) ya da yaralanmaya bir yanıt olarak (patolojik) oluşabilir. Fibrozis, dokuda, hücreler arasında fibröz doku (bağ dokusu) birikimidir. Örneğin karaciğer dokusunun (hücrelerinin) alkol ya da yağlanmasına bağlı olarak hasarı yüzünden fibrozis gelişebilir. Bu da ilerleyince siroz ve karaciğer yetmezliğine neden olur.
Fibrozis reaktif yani benign bir durum olabilir. Mesela yaralanma sonrası gelişen yara izinin nedeni fibrozisdir ve normal bir durumdur. Diğer bir deyişle yara iyileşmesi fibrozis ile gerçekleşir.
Patolojik olarak, fibrozis, oluştuğu organ veya dokunun yapısını (şeklini) ve işlevini bozabilir. Bazen fibrozis, iyileşmede bağ dokusu birikiminin yani fibröz dokunun patolojik olarak aşırı miktarda birikimini tanımlamak için kullanılabilir. Ekstraselüler matriks (ECM) proteinlerinin patolojik birikimi olarak da tanımlanan fibrozis, etkilenen dokunun sertleşmesi ve kalınlaşmasına neden olur. Fibrozis, yara izinde olduğu gibi skarlasma (nedbeleşme) sürecine benzer; her ikisinde de kollajen ve glikozaminoglikanlar da dahil olmak üzere bağ dokusu stimüle olmuş fibroblastlar bulunur.
Fibrozis Örnekleri
- Akciğer
- Pulmoner fibrozis
- Kistik fibrozis
- İdiyopatik pulmoner fibroz (Hamman-Rich sendromu)
- Radyoterapiye bağlı bağlı akciğer hasarı
- Plevral fibrozis (ilerlemiş hali fibrotoraks)
- Pulmoner fibrozis
- Karın
- Retroperitoneal fibrozis (Ormond hastalığı)
- Pankreasın kistik fibrozisi
- Karın içi yapışıklıklar (adezyonlar)
- Anastomoz darlığı
- Benign safra yolu darlıkları
- Karaciğer
- Siroz (periportal fibrozis)
- Konjenital hepatik fibrozis
- Deri
- Normal yara iyileşmesi
- Hipertrofik skar
- Keloid
- Dupuytren kontraktürü (eller, parmakların fasyasında fibrozis)
- Yanığa bağlı kontraktür
- Nodüler subepidermal fibrozis (benign fibröz histiyositoma)
- Kalp-Damar
- Atriyal fibrozis
- Endomiyokardiyal fibrozis
- Eski miyokard infarktüsü
- Mediastinal fibrozis (mediasten yumuşak dokusu)
- Ateroskleroz (damar sertliği)
- Beyin
- Glial skar
- Diğer örnekler
- Arthrofibrosis (diz, omuz, diğer eklemler)
- Miyelofibrozis (kemik iliği)
- Peyronie hastalığı (penis)
- Nefrojenik sistemik fibrozis (cilt)
- Progresif masif fibrozis (akciğerler); Kömür işçilerinin pnömokonyozunun bir komplikasyonu
- Retroperitoneal fibrozis (retroperiton yumuşak dokusu)
- Skleroderma / sistemik skleroz (cilt, akciğerler)
- Fibrozis uteri