Hepatit
Hepatit; karaciğerin inflamasyonudur (iltihabi reaksiyon). Hepatit deyince ilk olarak akla viral hepatitler gelir. Viral hepatitlere halk arasında bulaşıcı sarılık da denir. Hepatit, kendini sınırlayıp iyileşebilir ya da fibrozis ve sonrasında da siroza ilerleyebilir.
Hepatitin en sık nedeni hepatit virüsleridir (A, B, C, D, E, viral hepatit). Diğer sık nedenler alkol, basit karaciğer yağlanması, ilaçlar ve otoimmun hastalıklardır.
Hepatit akut (geçici) yada kronik (en az 6 ay) olabilir. Akut hepatit kendiliğinden iyileşebilir, kronik hepatite ilerleyebilir veya nadiren akut karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Zamanla kronik hepatit, karaciğerde fibrozise (siroz) neden olabilir. Karaciğer sirozundan sonra da karaciğer yetmezliği veya karaciğer kanseri (hepatosellüler karsinom).
Hepatit Tipleri (Çeşitleri)
- Akut Hepatit: Genellikle akut viral hepatit, bazen da toksik hepatite (ilaç), nadiren de otoimmun hepatit, akut hepatite neden olur. bağlıdır.
- Fulminan Hepatit (masif hepatit): Genellikle B, D ve E viral hepatite toksik hepatit (ilaç) ya da otoimmun hepatitin eklenmesi ile olur. Ölümcül olabilir.
- Kronik Hepatit: Akut hepatit tam iyileşemez ve bu durum 6 aydan uzun sürerse, kronik hepatit gelişmiş demektir. Kronik hepatit ilerlediğinde siroza neden olur.
Nedenlerine Göre Hepatit Çeşitleri
Viral Hepatit: En sık hepatit türüdür. Beş tip virüsle olur; hepatit A, B, C, D, E virüsleri. Hepatit A ve E; fekal oral bulaşır, genellikle kendiliğinden iyileşir ve kronik hepatit ve siroza ilerlemez. Hepatit B, C, D; kan ve vücut sıvıları (semen, vaginal sekresyon) ile kan yolu veya mukozalar aracılığı ile bulaşır (kan transfüzyonu, uyuşturucu kullananlar, cinsel yolla, yakın temas).
Parazitik Hepatit: Trypanasoma cruzi, Leishmania, Plasmodium (malaria), Entomoeba histolytica hepatit ve karaciğer apselerine neden olur. Echinococcus granulosus (ekinokokus granulosus) kisthidatik hastalığına neden olur. Fasciola hepatica ve Clonorchis sinensis safra yollarında yaşar, hepatit ve karaciğer fibrozuna neden olur.
Bakteriyel Hepatit: Bakteriler karaciğerde, karaciğer apsesi (piyojenik), akut hepatit ve granülomatoz (kronik ) karaciğer hastalığına neden olur. Piyojenik karaciğer apsesi genellikle Escherichia coli ve Klebsiella pneumoniae ya bağlıdır, birçoğunda diğer bakteriler de eşlik eder.
Alkolik Hepatit: Gelişmiş ülkelerde alkolik hepatit sık görülür, sirozun da en sık nedenidir. Alkol kullanımının süresi ve miktarı ne kadar fazla ise siroz gelişme riski o kadar yüksektir.
Toksik ve İlaca Bağlı Hepatit: Ilaçlar, endüstriyel toksinler ve bitkisel gıda takviyeleri toksik hepatite neden olabilir. Toksik hepatit, akut hepatit, kronik hepatit ve akut karaciğer yetmezliği şeklinde ortaya çıkabilir. Bazı ilaçlarda toksik hepatit belli bir dozdan sonra gelişirken (örneğin parasetamol), bazı ilaçlarla ilaç dozu ne kadar düşük olursa olsun toksik hepatit gelişebilir (örneğin isoniasid). Birçok ilaç toksik hepatite neden olur. Analjezikler ( parasetamol), antibiyotikler (isoniasid, nitrofurantoin, amoxicillin-clavolanate, eritromisin, trimetoprim-sulfomethoxazole), antikonvülzanlar ( valproat, fenitoin), Kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler), steroidler, doğum kontrol hapları, anabolik steroidler, bazı antiviral ilaçlar. Bunların içinde en sık toksik hepatit yapan ilaçlar; amoksisilin-klavulanik asit ve parasetamoldür. Bunların dışında karbon tetraklorür ve amanita phalloides mantarı ( zehirli mantar) yanlışlıkla alınan hepatotoksinlerdir.
Karaciğer Yağlanması (Non Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı): Genellikle obezlerde görünür. Bu hastalarda aynı zamanda metabolik sendrom vardır (Obezite, insülin rezistansı, diyabet ve hipertrigliseridemi). Bu hastaların karaciğerleri ultrasonda yağlı görünümdedir ve karaciğer enzimleri bir miktar yükselmiştir (AST, ALT).
Nonalkolik Steatohepatit: Karaciğer yağlanması ilerlediğnde, nonalkolik steatohepatit gelişir (NASH). Nonalkolik steatohepatitlerinde bir bölümü karaciğer sirozuna ilerler.
Otoimmün Hepatit: Karaciğer hücrelerine karşı anormal bir immün yanıt bulunmaktadır.
Genetik: Alfa 1 antitripsin eksikliği, hemokromatozis ve Wilson hastalığı genetik kökenli hepatitlere neden olur.
İskemik Hepatit: Şok (şok hepatiti, sepsis), kalp yetmezliği ve damar tıkanıklığı iskemik hepatite neden olur. iskemik Hepatitte Karaciğer enzimleri birdenbire, çok yüksek düzeylere çıkar (AST, ALT)
Yenidoğan Hepatiti ( Neonatal Hepatit): Virüsler, toksoplazma, rubella (kızamıkçık), sitomegalovirüs, sifiliz, neonatal hepatit nedenleridir. Bilier atrezi, koledok kistleri ve glikojen depo hastalıkları da yenidoğan hepatiti yapabilir.
« Return to Dictionary