İnflamatuar Bağırsak Hastalığı – İBH
İnflamatuar bağırsak hastalığı, (İBH, inflammatory bowel disease, IBD), sindirim sisteminin kronik inflamasyonunu (iltihabi reaksiyon) içeren bozuklukları tanımlamak için kullanılan şemsiye bir terimdir. İnflamatuar bağırsak hastalığı türleri Crohn hastalığı ve Ülseratif koliti içerir
Crohn Hastalığı
Crohn hastalığı, en çok terminal ileumu tutar. Kadınlarda daha sıktır. 30’lu yaşlarda başlar. Tipik tutulum fokal (bölgesel), transmural (tam kat) inflamasyondur. Hastalığın iki ana özelliği vardır.
1) Bağırsak mukozasında aftöz ülser olarak başlar, bu ülserler birbirleriyle birleşir (yarıklar), ortada sağlam mukoza adacıkları kalır ve tipik arnavut kaldırımı görünümü (cobblestone) oluşur. Bu görünümün nasıl olduğunu merak ediyorsanız “cobblestone” yazıp google’da resimleri inceleyin.
2) Bağırsakta nonkazeifiye granülomlar vardır. Hastalıklı ya da normal bağırsakta bulunabilir, bağırsak duvarı ya da lenf nodu içinde bulunabilir.
Crohn ataklarında (alevlenmelerinde) belirdin bulgu karın ağrısı ve ishaldir, kanama genellikle olmaz.
Ülseratif Kolit
Ülseratif kolit alevlenme-gerileme ile karekterize bir hastalıktır. Kanlı ishale neden olur.
Hastalık hemen her zaman rektumdan başlar, rektoskopla bile tanı konabilir. Ülseratif kolitli bağırsak mukozasında ödem frajilite pü mukus, vasküler yapının silinmesi görülebilir. Ülseratif kolit mukozayı tuttuğu için striktür (daralma) nadirdir. Kolonun haustraları silindiğinde kurşun boru gibi düz görülür ve kolon kısalmıştır.
Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığı Arasındaki Farklar |
||
|---|---|---|
| Crohn Hastalığı | Ülseratif Kolit | |
| Tutulum Yeri | Tüm GİS (en çok ince ve kalın bağırsak) %40 sadece ince bağırsak (terminal ileum) %30 sadece kolon %30 her ikisi |
Sıklıkla kolon (Hemen her zaman hastalık rektumdan başlar) |
| En sık Tutulum | Terminal ileum (terminal ileitis de denir) | Rektum ve sigmoid kolon |
| Ülserler | Derin ülserasyonlar bulunur | Ülserler nadirern bulunur |
| Bağırsak Duvarı Tutulumu | Tam kat tutulum (bağırsak duvarı kalındır, arnavut kaldırımı görünümü vardır) | Mukoza tutulur, bağırsak duvarı kalınlığı normaldir |
| Striktür (Daralık) | Darlık gelişebilir (string sign, ip belirtisi) | Darlık nadirdir, haustura kaybuna bağlı kurşun boru görünümü (lead pipe appearance) |
| Tutulum Şekli | Skip lesions (hasta-sağlam-hasta bağırsak) | Hastalık rektumdan başlar ve proksimale doğru devam eder (continious lesions) |
| Semptomlar | Karın ağrısı sık, ishal olabilir olmayabilir, kanama nadir, anoreksi ve kilo kaybı sıktır. Tenezm nadirdir. | Karın ağrısı olmadan kanlı mukuslu ishal vardır, anoreksi ve kilo kaybı nadirdir. Tenezm sıktır. |
| Perianal apse-fistül | Sık | Nadir |
| Primer Sklerozan Kolanjit | Nadir | Sık |
| Granülomlar (Biyopsi) | Sık | Görülmez |
| Mesalamine | Az faydalı | Çok faydalı |
| Antibiyotikler | Çok faydalı | Faydasız |
| Komplikasyonlar | Striktür, kanama, apse-fistül, perforasyon. | Fulminan kolit, toksik megakolon, perforasyon, kanserleşme |
| Cerrahi | Sadece komplikasyonlarda cerrahi yapılır. Hasta bağırsağı çıkarmak çözüm değildir. Çünkü her atakta bağırsağın başka bir yeri hastalanabilir. | Hastalık ilerlemişse, ilaca cevap vermiyorsa ve kanser şüphesi varsa-gelişmişse kolon çıkarılır. Bu, hastalığı tedavi eder. |