İskemi
İskemi: [İng. Ischemia; Yun. iskhein] Yerel (lokal) kansızlık, yetersiz kanlanma.
Dokulara kan sağlayan damarların daralmasına veya tıkanmasına (tromboz veya emboli) bağlı olarak bir organ veya dokuya yetersiz kan gelmesi veya yerel kansızlık. Kanlanma eksikliği olan dokularda oksijen ve besin azalır. İskemide dokuların ihtiyacı olan oksijen sağlanamadığından ve dokudan metabolizma artıkları ulaştırılamadığından dokularda hasar olur (iskemik nekroz, enfarktüs).
İskemi uzun süre devam ederse O2 (oksijen) ve glukoz yetersizliği nedeniyle doku veya organ nekroza (hücre ölümü) uğrar. Bu doku ölümüne “enfarktüs” adı verilir. Enfarktüs en sık kalp, beyin, dalak, böbrek ve karaciğerde görülür. Kalpteki ani iskemi ile kalp krizi meydana gelir. Eğer kalbi besleyen damarlardan biri tam olarak tıkanırsa, myokard enfarktüsü meydana gelir. Beyinde ani gelişen iskemiler (beyin damarlarının pıhtı ile tıkanması) felçlere hatta ölümlere sebep olur.
Miyokard iskemisi, kalp kasının atardamarlarında (koroner arter) kısmi veya tam tıkanma ve kan akışının azalması nedeniyle ortaya çıkar. Enfarktüse uğrayan kalp kası bölümü kasılma yeteneğini kaybeder (akinetik, diskinetik). Bu nedenle kalbin kan pompalama kabiliyetini azaltır (sistolik disfonksiyon). Miyokardial iskemi aynı zamanda anormal kalp ritmine de yol açabilir.
Hem kalın (kolon) hem de ince bağırsak iskemiye uğrayabilir. İntestineal iskemi kabaca dörde ayrılır
- Akut mezenterik iskemi
- Fokal mezenterik iskemi
- Kolonik iskemi
- Reversibl iskemik kolopati (submukozal ve intramıral hemoraji)
- Kronik ülseratif iskemik kolit
- İskemik kolonik striktür
- Kolonik gangren
- Kronik mezenterik iskemi
Yazan: Dr. Selmin Sena Kol