Konstipasyon
Konstipasyon; kabızlık, klinik olarak sert ve zor gaita yapma ve gaita yapma sıklığında azalmadır. Gaita yapma sıklığı kişiden kişiye değişebilir ve günde 3 ile 3 günde bir gaita yapmak normal kabul edilir.
Konstipasyon (Kabızlık) Nedenleri
- Fonksiyonel
- Slow transit (yavaş-uzamış geçiş)
- Pelvik taban disfonksiyonu
- Diyet (Düşük lifli gıdayla beslenme)
- İmmobilizasyon (hareketsizlik)
- Depresyon
- İrritable bağırsak sendromu
- Nörolojik
- Merkezi sinir sistemi hastalıkları (İnme-felç, Parkinson, Alzheimer)
- Spinal sinir hastalığı (Multipl skleroz, tümör, vertebral disk hernisi, travma, miyelosel)
- Endokrin
- Hipotiroidi
- Hiperkalsemi (hiperparatiroidi)
- Feokromasitoma
- Diyabet
- İlaçlar
- Narkotik analjezikler
- Antikolinerjikler
- Antiasitler (aluminyum)
- Kalsiyum (kalsiyum içeren ilaçlar, bazı antiasitler)
- Antihipertansifler
- Antidepresanlar
- Demir ilaçları
- Baryum
- Obstrüktif (tıkanma)
- Tümör
- Divertikülit
- İnflamatuar bağırsak hastalığı
- İskemik kolit
- Volvulus
- Endometriozis
- Yapısal
- Rektosel
- Rektal prolapsus
- Hirschsprung hastalığı (aganglionozis)
- Sistemik
- Skleroderma
- KBY (kronik böbrek yetmezliği)
- Amiloidoz
- Hipokalemi
Akut Konstipasyon
En sık kolon ya da ince bağırsak obstrüksiyonlarında görülür. Klasik belirtileri, karında gaz distansiyonu, bulantı kusma, gaz ve gaita çıkaramamadır. Kolonik psödoobstrüksiyon (Ogilvie Sendromu) diğer bir akut konstipasyon nedenidir. Bu hastalar genel durumları kötü, yaşlı, fiziksel ve mental açıdan düşkün hastalardır.
Kronik Konstipasyon
Kolonik dismotilite (slow transit time), Türkçe’ye kolon (bağırsak) tembelliği olarak çevirebiliriz nedenlerden biridir. Bu hastalık genellikle genç kadınlarda görülür ve altta yatan neden bilinmemektedir. Kontrastla işaretli maddeler içirilip, seri karın filmleri çekildiğinde bu maddelerin kolonda oyalandığı (genellikle sol kolon) ve bir türlü rektuma geçemediği görülür.
Diğer bir kronik konstipasyon nedeni ise anismus denen durumdur. Gaitayı tutmamızı sağlayan anal sfinkterlerin ve rektumu açılandırarak görev yapan puborektal kasın defekasyon sırasında gevşememesine bağlıdır. Hasta gaitası geldiği için tuvalete gider ancak bir türlü defekasyon yapamaz.
Rektosel de (anterior rektal herniasyon) önemli bir kronik konstipasyon nedenidir. Rektosel, normal ve özellikle zor doğum yapmış kadınlarda oldukça sıktır. Gaita vajene doğru yığılır ve hastanın rahat defekasyon yapmasını engeller. Bazı hastalar bunun farkındadırlar ve defekasyon sırasında vajene bastırarak gaitayı anal kanal doğu yönlendirirler.
Konstipasyonun Tedavisi
Konstipasyonun tedavisi, konstipasyona neden olan hastalığa bağlıdır. Bununla birlikte altta yatan herhangi bir neden bulunamadığında,
- Her sabah aynı saatte tuvalete gidin. Bunu alışkanlık haline getirin, kolon motilitesi (hareketleri) sabah en fazladır.
- Tuvalet ihtiyacı olduğunda bunu ertelemeyin. Bağırsak peristaltizmi (harelketlerii) belli aralıklarla gelir, bunu kaçırırsanız kabızlığa davetiye çıkarırsınız.
- Yemeklerden sonra tuvalete gitmek. Tuvalet ihtiyacı genellikle öğünlerden sonra artar, bunu değerlendirin.
- Bol lifli gıda tüketin (örneğin, çiğ sebze, meyve, salata, elma, portakal, brokoli, çilek, armut, incir, havuç ve kayısı dahil.)
- Susuz kalmayın, bol su için (ortalama 8 bardak/gün). Susuzluk kolonda su emilimini artırır, gaitanın sertleşmesine neden olur.
- Yemeklerinize buğday kepeği ekleyin
- Stresten uzak durun
- Günlük egzersiz (spor) yapın.