Lateral

Lateral, Latince “lateralis” kelimesinden gelir, yan ya da yana doğru anlamındadır. Sağ ya da sol lateral, vücudun sağ ya da sol yanını işaret eder. Lateral medialin zıdıdır. Medial Latince “medius” kelimesinden gelir, ortada ya da merkeze yakın demektir. Median planın sağında ve solunda kalan yapılar lateraldedir. Median plan uzunlamasına ve önden arkaya vücugu ik,ye bölen plandır. Bu plana paralel tüm planlara da sagital plan denir. Lateral ve medial kelimeleri iki şeyin konumunu kıyaslayarak da kullanılabilir. Örneğin duodenum, aortun sağ lateralinde, karaciğerin ise medialindedir.

Bazan sağ ve sol terimleri de kullanılır (Latince dexter ve sinister). Hem sağ hem solda çift olan yapılarla ilgili konuşurken, sağ ve sol (dexter ve sinister) kullanmak oldukça kafa karıştırıcıdır. Örneğin burun sağ kulağın solunda, sol kulağın sağındadır yerine, burun kulakların medialindedir veya kulaklar burunun lateralindedir denir.

Örnekler

• Laterale bakış;  yana bakış
• Lateral Grafi: Hasta yan duruyorken çekilen grafi.
  • Lateral toraks grafisi: Hastanın sol yanı kasete ya da reeseptöre yaslıdır, X ışını sağ taraftan verilir (Sol lateral toraks grafisi).
  • Abdomen Lateral Dekübit Grafisi: Ayakta duramayan hastalarda, karın içi serbest havayı (pnömoperiton) ve bağırsak obstrüksiyonlarında hava sıvı seviyelerini görebilmek için çekilir. Genellikle sol lateral dekübit pozisyonunda çekilir. Yani hasta sol yanına yatar, hastanın sırtı kasete ya da alıcıya yaslıdır, X ışını karına önden verilir.
  • Lateral Karın Grafisi: Lateral dekübit grafi ile karıştırılmamalıdır. Film ayakta yada yatar pozisyonda çekilebilir. Sağ ya da sol yan filme ya da dedektöre yaslanır, X ışını diğer taraftan verilir. Ayakta yatarak çekilen ön-arka karın grafisine ileve bilgi elde etmek için çekilir. Örneğin uabancı cisimin yerini saptamak. Bu film lateral lomber spinal grafilere benzer.
  • “Umbilikal Ligamentler (Foldlar)” ve aralarında kalan “İnguinal Fossalar” (Karın duvarına içten bakıldığında, inguinal bölgede üç fossa ve üç katlantı (fold) görülür.
    • Median Umbilikal Ligament (Fold): En ortadadır, içinde urakus artığı bulunur
      • Median Umbilikal Fosa ((Fossa İnguinalis Mediana, SupravezikülerFossa): Median – medial umbilikal ligamentler arasındadır (yani median umbilikal ligamentin sağ ve solunda).
    • Medial Umbilikal Ligament (Fold): İçinde oblitere umbilikal arterler bulunur.
      • Medial Umbilikal Fossa (Fossa İnguinalis Medialis): Medial – lateral umbilikal ligamentler arasındadır.
    • Lateral Umbilikal Ligament (Fold): İnferior epigastrik damarların bulunduğu folddur.
      • Lateral Umbilikal Fossa (Fossa İnguinalis Lateralis): Lateral umbilikal ligamentin de lateralindeki fossadır, burada iç halka bulunur ve indirekt inguinal herni buradan doğar.
  • Lateralizasyon: Nörolojide, bazı beyin fonksiyonlarının bir lobda toplanması.

Lateralden Türemiş Kelimeler

• Contralateral (Kontralateral): Yapının ters tarafında. Örneğin, sol kol sağ kol için kontralateraldir.
• İpsilateral: Yapının aynı tarafında. Örneğin sağ kol sağ bacağın ipsilateralindedir ya da sağ kol ile sağ bacak ipsilateraldedir.
• Bilateral: Vücudun her iki tarafında. Örneğin, bilateral orşiektomi, hem sağ hem sol testisin çıkarılmasıdır.
• Unilateral:Tek taraflı, vücudun bir tarafında. Örneğin, unilateral parezi hemiparezidir, yani tek taraflı felçtir.

Bu terimler sinir sisteminin özel yapısına bağlı olarak nöroanatomide yaygın olarak kullanılır. Örneğin, sağ beyindeki motor korteks kontralateral (sol) kolun hareketini kontrol eder.

« Return to Dictionary