Tam Buğday
Tam buğday, buğdayın tüm kısımlarını içerir. Buğday tahıllar içinde un ve ekmek yapımında en çok kullanılan tahıldır (Tahıl Örnekleri; buğday, arpa, çavdar, yulaf, kino vd). Tahıl-buğday tanesinin bölümleri şunlardır.
- Lif açısından zengin dış kabuk (kepek, bran),
- Ortadaki nişastalı kısım (endosperm, beyaz un yapılır)
- Besleyiciliği yüksek iç kısm (germ, embriyo, öz, rüşeym)
Ekmek hızlı ve kolay bir yemektir. Bununla beraber bir çok ekmek çeşiti bulunur. Daha sağlıklı bir seçim yapabilmek için ekmek çeşitleri bilinmelidir.
Ekmek Çeşitleri
Beyaz Ekmek: Beyaz ekmek, kepeği ve germ kısmı ayrılmış, sadece endospermden üretilen işlenmiş buğday unundan üretilir. Daha hafif bir dokulu (yumuşak ve pofuduk) ve lezzetlidir ancak besin değeri düşüktür.
Buğday Ekmeği: Buğdaydan üretilen ekmek. Yukarıda bahsedildiği gibi rafine beyaz undan üretilmiş ise beyaz ekmektir.
Tam Buğday Ekmeği: Burada “tam” kelimesi çok önemlidir; kepek, öz ve endospermin tümüyle korunduğu (unda bulunduğu) anlamına gelir. Ekmek tamamaen bu tam buğday tanesinden üretilen undan yapılmıştır. İçinde diğer tahıllar bulunmaz. Buğday ekmeğinden daha sağlıklı bir seçim.
Beyaz Tam Buğday Ekmeği: Geleneksel buğday çeşitlerinden daha hafif ve daha lezzetli olan bir albino tam buğdaydan yapılır. Geleneksel buğdaylar kırmızıdır ve bu nedenle ekmekleri daha koyu renktedir. Beyaz ekmeğin tadını tercih ediyor, ancak tam buğday ekmeğindeki besin maddelerini ve lifi istiyorsanız, bu iyi bir seçenektir. Besleyicilik açısından, yüzde 100 beyaz tam buğday ekmeği, tam buğday ekmeği ile aynıdır.
Kepekli Ekmek: Rafine una kepek katılarak yapılan ekmektir. Besleyiciliği tam buğday-tahıl ekmeği kadar üstün olmasa da, kepek (lif) içerdiği için, beyaz ekmekten daha sağlıklı olacağını düşünebiliriz.
Tam Tahıllı Ekmek: Tam buğday ekmeğinde olduğu gibi, tam tahıllı ekmek de, tamamen tam tahıllardan üretilen un ile yapılır. Buğdayın yanı sıra, arpa, kahverengi (esmer) pirinç, yulaf ve yulaf ezmesi gibi diğer tahılları da içerebilir (hepsi lif, vitamin ve mineral bakımından zengindir).
Karışık Tahıllı Ekmek: Sağlıklı bir seçim (çok sayıda tahıl türü!) gibi görünse de, çok tahıllı ekmeklerin % 100 tam tahıllarla hazırlandığı veya rafine edilmiş un kullanılmadığının garantisi yoktur. Basitçe, buğday, yulaf, arpa ve kino gibi birden fazla tane türü içerdiği anlamına gelir. Bundan dolayı, tam tahıl veya tam buğday ekmeği kadar sağlıklı olmayabilir. Bunu anlamak için içindekiler listesini okuyun ve ekmeğin tam tahıllardan oluşmadığı anlamına gelen “ağartılmış” veya “zenginleştirilmiş” gibi terimlere dikkat edin.
Çimlendirilmiş (Filizlenmiş) Tahıl Ekmeği: Nemli sıcak ortamda filizlenmiş tahıl tanelerinden üretilen un ile yapılan ekmeklerdir. Böylece endospermde depolanan karbonhidratların daha kolay sindirebildiği ve bazı vitamin ve minerallerin biyoyararlılığının (emilim oranının) arttığı düşünülmektedir.
En Sağlıklı Ekmek Hangisidir?
Yüzde 100 tam tahıl ile hazırlanan ekmek, en besleyici seçenektir (İster tam buğday ister diğer tam tahıl unlarından üretilmiş olsun). Ürün etiketinde “tam tahıllı” yazsa bile içindekileri incelemelisiniz. Ekmekteki tüm un çeşitleri %100 tam tahıllı ise en sağlıklısı budur. Çünkü ekmek tam tahıl unu içeriyor olabilir ancak bu oran %100 olmayabilir.
« Return to Dictionary